Bạn đọc Chung Thanh Huy:
Nên dùng gạch con sâu cho vỉa hè
Tại TP HCM, việc xây mới, nâng cấp vỉa hè đồng bộ ở nhiều nơi đã tạo được vẻ khang trang, thông thoáng trên nhiều tuyến đường. Tuy nhiên, từ thực tế thiết kế và thi công vỉa hè theo kiểu bê-tông hóa như hiện nay đã ít nhiều tác động không tốt đến môi trường do bề mặt vỉa hè không thể thấm nước, khiến tình trạng thiếu hụt lượng nước ngầm ngày thêm trầm trọng. Thêm vào đó, nước mưa không thể thấm vào đất sẽ tràn xuống mặt đường rồi thoát theo cống, rãnh, không kịp tiêu thoát sẽ gây ngập.
Hơn nữa, lớp đất phía dưới mất đi độ ẩm, trở nên khô xốp, tạo nên những lỗ hổng, sụt lún. Lâu ngày, đất khô cằn, thiếu dưỡng chất để cung cấp cho cây xanh trồng dọc theo vỉa hè. Về lâu dài, việc bê-tông hóa vỉa hè sẽ góp phần thay đổi thời tiết tại các đô thị lớn. Lớp đất dưới bê-tông thiếu nước nên khi trời nóng không thể bốc hơi giải nhiệt cho không khí, nhiệt độ càng tăng cao thì càng oi bức. Bê-tông hóa toàn bộ vỉa hè của TP sẽ làm mất khoảng 900.000 m2 diện tích đất thấm nước.
Cách đây hơn 10 năm, hầu hết các vỉa hè ở TP sử dụng gạch con sâu. Đây là loại gạch thi công nhanh, dễ thay thế những vị trí hư khi cần. Loại gạch này cho đến nay vẫn còn sử dụng, phát huy tốt vai trò giữ ẩm cho đất, bổ sung nguồn nước ngầm, tiêu thoát nước nhanh, góp phần tích cực trong việc cân bằng nguồn nước.
Trên các con đường có phần lề đường rộng, việc kết hợp trồng cây xanh, các loại hoa trên vỉa hè cũng là một chủ trương được nhiều người ủng hộ khi đồng thời giải quyết được về diện tích cây xanh lẫn thoát nước. Một điều đáng mừng là các đô thị được đầu tư, xây dựng trong thời gian gần đây, nhiều nơi đã ưu tiên dùng gạch con sâu lẫn tăng diện tích cây xanh khi thiết kế vỉa hè, lối đi bộ.
Ở các nước phát triển, hiện vỉa hè đã phá bỏ lớp bê-tông, dùng gạch con sâu trở lại. Với kiểu thiết kế thường thấy thì đầu tiên người ta đào sâu xuống vỉa hè, đổ một lớp đá có kích thước lớn, sau đó là đá nhỏ dần và đến đá dăm. Phía trên là lớp cát đã được lèn chặt rồi đến lớp gạch con sâu, gạch lỗ hoặc gạch có khả năng thấm nước cao. Ngay bên dưới lớp đá lớn là hệ thống ống dẫn nhỏ giúp thoát nước nhanh hơn hoặc dẫn nước đến những vị trí cần thiết. Có thể thấy đây là kiểu thiết kế mang tính khoa học, hợp tự nhiên.
Thiết kế và thi công vỉa hè theo kiểu ăn chắc, mặc bền là cần thiết. Tuy nhiên, muốn phát triển đô thị bền vững chính là phải quan tâm đến sự cân bằng sinh thái và sự hài hòa vốn có của môi trường tự nhiên, cho dù đó chỉ là cái vỉa hè.