Mong Tết, sợ Tết

Mãi đến sau này, khi vào đại học, lần đầu ăn Tết xa nhà, nhớ lại cảnh anh em tôi với quần áo mới, chợt liên tưởng với câu chuyện ba tôi suýt chết vì đói mới hiểu rằng để chúng tôi có được niềm vui ngày Tết, ba mẹ tôi đã phải hy sinh như thế nào.

Tôi không phải chịu cảnh thiếu thốn như ba mẹ ngày xưa nhưng từ khi mở công ty, nhất là mấy năm đầu tiên, tôi mới thấm thía nỗi lo ngày Tết. Có năm, sau khi lo lương thưởng cho nhân viên xong, vợ chồng tôi chỉ còn vài trăm ngàn đồng để ăn Tết. Bây giờ, đã có kinh nghiệm, ngay sau khi ăn Tết xong, chúng tôi bắt tay chuẩn bị cho Tết năm sau, cân đối nguồn tiền, các khoản thu chi bảo đảm cho lương và thưởng các dịp lễ, Tết. Vậy mà thỉnh thoảng cũng “lên ruột”, nhất là khi doanh thu đột ngột giảm.

Hầu hết các lãnh đạo công ty tư nhân đều sợ Tết. Về lý thuyết, làm ăn có lãi mới thưởng nhưng nếu không thưởng hoặc thưởng ít, công ty có thể sẽ mất nhân sự. Để công ty trụ lại được lâu, chủ doanh nghiệp phải rất khéo léo cân đối ngân sách.

Ngược với doanh nghiệp tư nhân, ở doanh nghiệp nhà nước, người lo Tết lại là công nhân, viên chức. Dù lương thưởng ít nhưng ai cũng phải cố gắng sắm sửa quà biếu sếp thật giá trị để mong được chiếu cố hơn người khác. Cũng vì thế lệnh cấm biếu quà Tết dường như là chuyện “bất khả thi”, việc yêu cầu người dân tố giác lại càng không thể, ngoại trừ những trường hợp gài bẫy nhau.

Một điều không kém phần đáng sợ mỗi khi Tết đến là những bữa ăn ê hề, những trận nhậu thâu đêm, những sòng bài sát phạt nhau... Bao nhiêu tiền mồ hôi nước mắt làm ra trong năm, ăn uống tằn tiện, không dám mua sắm lại đổ hết cho mấy ngày Tết.

Tuy Tết mang nỗi sợ cho nhiều người nhưng Tết cũng mang niềm vui đến cho những người lao động khi họ nhận được tiền thưởng Tết, mua được bộ quần áo mới cho con, món quà cho cha mẹ, sắm mâm ngũ quả chưng bàn thờ, cặp bánh chưng, bánh tét... Niềm vui rạng rỡ khi gia đình quây quần bên bàn thờ gia tiên.

Nói những điều này để thấy rằng dường như chúng ta quá chú trọng đến vài ba ngày trong 365 ngày của cả năm. Có lẽ đã đến lúc phải thay đổi thái độ đối với Tết.