Điều đáng nói, trong khi nhiều người dân sẵn sàng đón nhận loại hình này thì không ít đơn vị kinh doanh taxi theo kiểu truyền thống lại tỏ ra bức xúc. Có thể hiểu và thông cảm được nỗi bức xúc hiện nay của các doanh nghiệp này khi bị chia bớt thị phần. Thế nhưng, mấu chốt của vấn đề là quyền lợi của hành khách. Loại hình vận tải nào phục vụ hành khách tốt hơn, mang lại nhiều lợi ích cho xã hội hơn sẽ tồn tại và phát triển.

Là một trong những chuyên gia vận tải lâu năm và có uy tín, Thạc sĩ Lê Trung Tính, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải hành khách liên tỉnh và du lịch TP HCM, đã có cuộc trao đổi với phóng viên quanh nội dung nêu trên.

Xe taxi hoạt động tại TP HCM. Ảnh: CAO THĂNG

° Phóng viên: Tuần qua, lãnh đạo một doanh nghiệp kinh doanh taxi ở TP HCM tuyên bố sẽ khởi kiện Uber và Grab (2 loại hình kinh doanh taxi mới). Trước đó, một số địa phương cũng muốn tẩy chay Uber và Grab… Ông nghĩ sao về việc này?

° Thạc sĩ Lê Trung Tính: Cuộc sống luôn phát triển. Xa xưa, người ta đi lại bằng xe ngựa. Khi có xe hơi, tàu điện, người ta chuyển sang sử dụng các loại phương tiện này. Việc đi lại bằng xe ngựa, sau đó chỉ gói gọn trong các buổi lễ hội truyền thống… Chúng ta phải chấp nhận quy luật này và nhất là các doanh nghiệp, nếu không chấp nhận sẽ bị đào thải.

° Nhiều ý kiến cho rằng vấn đề hiện nay là Nhà nước quản lý được taxi truyền thống. Các doanh nghiệp kinh doanh taxi truyền thống đóng thuế đầy đủ, còn các loại hình taxi mới do… quá mới nên pháp luật để quản lý hoạt động này chưa đầy đủ. Các loại hình taxi mới có thể trốn thuế và cạnh tranh bất bình đẳng với taxi truyền thống…

° Hiện nay, có 2 hình thức tính thuế đối với các doanh nghiệp kinh doanh vận tải nói chung và kinh doanh vận tải bằng taxi nói riêng. Hình thức thứ nhất là thuế khấu trừ, hình thức thứ hai là thuế khoán. Ở hình thức thứ nhất, định kỳ doanh nghiệp sẽ phải đóng một khoản thuế sau khi đã được khấu trừ thuế giá trị gia tăng.

Ở hình thức thứ hai, các doanh nghiệp được khoán một khoản bằng 3% - 5% doanh thu. Hầu hết các doanh nghiệp kinh doanh vận tải theo mô hình hợp tác xã (HTX) được yêu cầu nộp thuế khoán. Còn các doanh nghiệp kinh doanh vận tải theo hình thức công ty nộp thuế khấu trừ. Hiện nay, các chủ xe Uber và Grab đều buộc phải đăng ký kinh doanh vận tải mới được hoạt động và loại hình doanh nghiệp mà họ chọn chủ yếu là HTX.

Như vậy, các xe chạy Uber hoặc Grab đều phải nộp thuế. Chỉ có một sự khác biệt đó là hình thức nộp thuế và cũng không thể nói nộp thuế theo hình thức khoán có lợi hơn hình thức khấu trừ. Vừa qua, Bộ Tài chính đã so sánh giữa việc nộp thuế khoán với nộp thuế khấu trừ trong lĩnh vực giao thông vận tải.

Kết quả cho thấy các doanh nghiệp vận tải nộp thuế khoán đôi khi nộp thuế còn cao hơn các doanh nghiệp nộp thuế theo phương thức khấu trừ. Điều này, thực ra cũng không khó hiểu vì rất nhiều người Việt Nam vẫn chưa có thói quen "đòi" hóa đơn khi đi xe taxi. Do vậy, các chủ hãng xe dễ dàng giấu doanh thu thực của mình.

° Vậy quyền lợi của người dân - hành khách đi taxi truyền thống và taxi mới, ra sao? Loại hình nào phục vụ hành khách tốt hơn?

° Khi gọi taxi truyền thống, thông thường hành khách chỉ được hỏi: "Đi xe 4 chỗ hay 7 chỗ?". Còn taxi mới cho hành khách có nhiều lựa chọn hơn. Trên điện thoại của hành khách gọi đến tổng đài của taxi mới sẽ hiện ra nhiều loại xe với nhiều mức giá khác nhau cho hành khách lựa chọn. Xe bình dân có giá bình dân, xe sang có giá cao hơn…

Chưa hết, mức giá của loại hình taxi mới còn linh hoạt: giờ cao điểm giá cao, giờ thấp điểm giá thấp. Trên màn hình điện thoại còn hiện ra lộ trình đi, giá tiền của chuyến đi để hành khách chọn lựa. Việc này, taxi truyền thống cũng đang từng bước làm được. Tuy nhiên, về cơ bản, theo tôi dịch vụ phục vụ hành khách của taxi mới đa dạng, linh hoạt và chính xác hơn.

° Nhưng cũng có ý kiến cho rằng, taxi truyền thống quản lý tài xế tốt hơn. Do vậy, đi taxi truyền thống an toàn hơn?

° Như tôi đã nói ở trên, để được kinh doanh vận tải, những người chạy xe Uber hoặc Grab đều phải đăng ký hoạt động tại một doanh nghiệp vận tải. Cũng rất khó để so sánh đơn vị nào quản lý tài xế tốt hơn. Tuy nhiên, cho đến thời điểm hiện nay, cá nhân tôi chưa nghe có thông tin nào về việc mất an toàn khi đi xe Uber hoặc Grab.

° Theo nhiều chuyên gia về vận tải, một trong những lý do chính để các loại hình taxi mới hoạt động với mức giá linh hoạt hơn taxi truyền thống là hầu hết tài xế của loại xe này đều tận dụng "xe nhà" vào kinh doanh nên giảm được khấu hao và nơi nhận vào hoạt động không phải đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế… Như vậy, rõ ràng taxi truyền thống đang bị cạnh tranh một cách bất bình đẳng?

° Nhận xét của các chuyên gia chưa thật sự chính xác. Vấn đề là cách kinh doanh mới có lợi cho xã hội. Tài sản của xã hội được khai thác, sử dụng đến mức tối đa, hiệu quả nhất. Trên thế giới gọi hiện tượng này là "carpool - chia sẻ ".

Thậm chí có người còn nói đó là nền kinh tế của tương lai: "Nền kinh tế chia sẻ - Sharing Economy". Tôi nghĩ, các đơn vị taxi truyền thống nên chấp nhận thực tế này, đồng thời nên đầu tư suy nghĩ để có sự đổi mới cho phù hợp, nếu không khó tồn tại!

° Xin cảm ơn ông!