Dù khó khăn, vẫn giữ tiền lương công nhân ổn định

- Ông Lê Thanh Bình: Năm nay diễn biến thời tiết thất thường, ngoài mưa bão gió lốc làm gãy đổ cây thì bệnh phấn trắng, rụng lá non cũng diễn ra trên diện rộng, có những vườn cây rụng lá đến 2-3 lần; một số nơi khác nắng nóng kéo dài. Do khủng hoảng kinh tế tài chính một số nước trên thế giới và đặc biệt là sau sự kiện 11-9 ở Mỹ, nhu cầu tiêu thụ cao su thiên nhiên tụt giảm nhiều. Chưa năm nào trong 30 năm qua, giá cao su tụt xuống thấp như năm nay. Những tác động đó ảnh hưởng trực tiếp đến giá trị tổng sản lượng, doanh thu; lợi nhuận giảm, kéo theo quỹ phúc lợi - khen thưởng giảm so với trước. Nhưng quan điểm của lãnh đạo TCT và CĐ Cao su VN là bằng mọi cách, phải giữ ổn định tiền lương của công nhân lao động (CNLĐ). Lãnh đạo TCT yêu cầu giảm chi phí giá thành đến mức thấp nhất, đảm bảo tiền lương của trên 78.500 CNLĐ năm 2001 không thấp hơn năm 2000, giữ mức bình quân 982.000 đồng/người/tháng.

Năm nay tình hình thưởng Tết cho CNLĐ thế nào, thưa ông? Có thể đưa ra một dự báo lạc quan?

- Hàng năm lãnh đạo các cấp, từ ngành đến cơ sở đều có kế hoạch cụ thể để chăm lo cho CNLĐ đón Tết cổ truyền. Đến ngày 24-12 đã có 11/37 CĐ cơ sở trực thuộc báo cáo sẽ có thưởng cho CNLĐ. Tùy theo đơn vị, nguồn thưởng thường từ một phần quỹ lương dự phòng, từ lãi bán cao su hoặc từ lãi định mức xây dựng cơ bản. Dự báo là tất cả các đơn vị trong ngành đều thu xếp để có thưởng cho CNLĐ.

Đời sống CNLĐ ngày càng khá hơn

Bên cạnh vai trò tham gia quản lý khá hiệu quả, hoạt động nổi bật của CĐ Cao su VN những năm qua là duy trì tốt phong trào trợ vốn phát triển kinh tế hộ gia đình, làm nhà trả góp. Qua các phong trào này, đời sống của CNLĐ ngành cao su được cải thiện ra sao?

- Hoạt động trợ vốn trên không chỉ là phong trào mà còn là mục tiêu phấn đấu của toàn TCT “Công nhân cao su giàu, TCT Cao su mạnh”. Từ các nguồn quỹ phúc lợi, quỹ tự có, CNLĐ đóng góp, vay tín chấp ngân hàng và tín dụng... đến nay nguồn quỹ trợ vốn của TCT đã lên tới 75 tỉ đồng. Nếu năm 1995 nguồn vốn trên giúp cho 2.015 CNLĐ vay thì đến năm 1999 đã tăng lên 35.025 lượt CNLĐ vay. Năm 1999, thu nhập bình quân từ kinh tế gia đình là trên 2,3 triệu đồng/hộ, số hộ nghèo chỉ còn 8,54%; số nhà tôn, ngói và bán kiên cố đã đạt tỉ lệ 81,8%. Đời sống vật chất và tinh thần CNLĐ từng bước được cải thiện. Khảo sát cuối năm 1999 trong 60.326 hộ CN cao su, có 59.000 hộ có radio, 50.000 hộ có tivi. So với trước, nay các công ty cao su ở Tây Nguyên như Chư Prông, Chư Sê, CNLĐ người dân tộc đều định canh định cư, đường sá nối các làng buôn khang trang, tiện lợi, ý thức của CNLĐ ngày càng được nâng cao.

Mong việc làm ổn định, giảm tuổi hưu

Bức xúc hàng đầu của CNLĐ và trăn trở của CĐ Cao su VN hiện nay là gì?

- Việc làm, tuổi nghỉ hưu cho CNLĐ nữ là hai bức xúc hàng đầu. Mong muốn của CNLĐ ngành cao su là được có việc làm, con em được học hành. Vào đầu năm, ở một số đơn vị dịch vụ và phục vụ có tình trạng thiếu việc làm cục bộ trong thời gian ngắn, còn nhìn chung toàn TCT đều giữ việc làm ổn định cho CNLĐ. Ngành có truyền thống ưu tiên tiếp nhận con em sau khi cha mẹ không còn làm việc, song khó có thể tiếp nhận hết nhất là ở những vùng sâu vùng xa, nhu cầu việc làm không nhiều trong khi phần lớn con em CNLĐ do hoàn cảnh thường dang dở việc học. Hiện đối tượng lao động nữ chiếm hơn 70% CN khai thác. Ngành được Nhà nước xếp loại lao động đặc biệt nặng nhọc, độc hại, cho phép tuổi nghỉ hưu của nam là 55, nữ là 50 tuổi. Nhưng sự thực, chỉ đến hơn 40 tuổi một chút là nhiều chị em đã mệt mỏi, đã muốn con thay mình ra lô cạo mủ và cho biết có được về nghỉ hưu cũng không còn sức để làm gì khác. Chúng tôi kiến nghị Nhà nước tiếp tục xem xét để giảm tuổi hưu cho lao động nữ ngành cao su xuống còn 45 cho phù hợp.

Điều gần như nghịch lý của ngành là địa bàn trải rộng, có cả vùng đô thị và vùng sâu vùng xa; TCT là doanh nghiệp đặc biệt, là một trong những TCT 91 song trình độ CNLĐ chưa tương xứng với tầm vóc của một ngành công nghiệp trọng điểm (vẫn còn đến 70% CNLĐ có trình độ học vấn tiểu học và trung học cơ sở). Những nghịch lý này là trăn trở của lãnh đạo TCT và CĐ Cao su VN, để hóa giải đòi hỏi không chỉ nỗ lực của toàn ngành, mà cần có thêm sự hỗ trợ của Nhà nước, của các địa phương.

Năm qua trong ngành cũng phát sinh một số vụ việc sai phạm. Ông nhìn nhận vấn đề này như thế nào, nhất là vai trò tham gia quản lý, giám sát của CĐ cơ sở?

- Quá trình hoạt động của một TCT - bên cạnh những thành quả cơ bản- không thể tránh khỏi những vấn đề phát sinh. Hạn chế thiếu sót là còn có đơn vị chưa hoặc không đảm bảo thực hiện đầy đủ chế độ chính sách cho CNLĐ, không công khai dân chủ hoặc vi phạm chế độ tiền lương của CNLĐ... Nhược điểm của CĐ toàn ngành và CĐ cơ sở là chưa nắm được kịp thời những tâm tư, nguyện vọng của CNLĐ; năng lực tham gia quản lý còn hạn chế, hoặc ngại đấu tranh. Quan điểm của CĐ Cao su VN là nơi nào lãnh đạo đơn vị có sai phạm, nơi đó CĐ cơ sở cũng phải chịu cộng đồng trách nhiệm vì đã không hoàn thành nhiệm vụ, nhất là không làm được chức năng giám sát, không đấu tranh ngăn chặn từ đầu.

 Cám ơn ông.