Nhà nông trẻ đam mê sáng tạo

Chiếc máy nông cụ đa năng của anh Vũ Quang Chiến (SN 1988 ở thôn Lộc Trù, xã Tiên Thắng, huyện Tiên Lãng, Hải Phòng) không chỉ giúp người dân địa phương sản xuất hiệu quả mà còn khiến Ban giám khảo Hội thi "Sáng tạo kỹ thuật nhà nông thành phố Hải Phòng lần thứ nhất năm 2016 - 2017" trầm trồ thán phục và quyết định trao cho anh giải Nhất.

Sáng kiến từ những trăn trở 

Trời đã nhá nhem tối mà chiếc máy của anh Chiến vẫn xình xịch chạy trên đồng. Anh vừa lái máy vừa giãi bày: "Dạo này tôi bận quá, ban ngày thì cày bừa cho bà con trong xã và các xã lân cận, còn ruộng nhà phải tranh thủ. Quãng nghỉ giữa vụ lúa xuân và vụ lúa mùa rất ngắn nên vừa gặt xong, nông dân phải khẩn trương làm đất ngay để kịp thời vụ. Nhiều người thuê quá, tôi làm không xuể! Trong khi ở nhà, nhiều khách đặt làm máy mà tôi chưa có thời gian".

Anh Chiến từng học nghề hàn ở Trường Cao đẳng Nghề công nghiệp Hải Phòng. Sau mấy năm làm ở một doanh nghiệp đóng tàu, anh về quê làm nông nghiệp. Qua câu chuyện với anh, chúng tôi thấy chàng trai trẻ này lúc nào cũng đau đáu, trăn trở một điều là làm sao để bà con quê mình làm ruộng đỡ vất vả. Vùng này đồng trũng, ruộng rất lầy, bùn thường ngập đến tận đùi, làm ruộng rất khó khăn. Bây giờ có các loại máy nông nghiệp nhưng đồng đất ở đây quá lầy nên máy móc lớn đưa vào thường bị thụt sâu xuống bùn, không làm được, thậm chí người còn phải "giải cứu" máy. Mặt khác, có những thửa ruộng ở địa hình khó, máy không vào được, hoặc ruộng quá nhỏ, "không bõ" để máy lớn làm. Hơn nữa, đất ở đây chua, nếu dùng máy cày lớn thì lật cả đất chua lên, không tốt cho lúa.

Anh tâm sự: "Vì đặc thù đồng ruộng vùng này như thế nên phần lớn nông dân vẫn phải làm thủ công, từ làm đất, gieo cấy, chăm sóc cho đến thu hoạch lúa. Mùa gặt, bà con dùng thuyền vận chuyển lúa. Mà dùng thuyền thì phải chờ con nước. Mỗi tháng chỉ có 2 - 3 lần nước lên, có khi lúa đã gặt xong mấy ngày rồi mới có nước lên, đưa được lúa về. Tôi nghĩ, nếu có phương tiện nào đó kéo được lúa thì hay quá. Hình ảnh chiếc máy tời kéo trong xây dựng đã gợi ý cho tôi thiết kế một chiếc máy có thể kéo được lúa. Lúc đó gia đình tôi có chiếc xe máy cũ bị hỏng, nhưng động cơ còn chạy tốt, tôi tháo động cơ ra và bắt tay chế tạo chiếc máy tời kéo lúa".

Chiếc máy "5 trong 1"

Chiếc máy đầu tiên hoàn thành năm 2013. Người gặt chỉ cần bỏ lúa vào bạt, buộc lại, máy sẽ kéo lên bờ rồi đưa thẳng về nhà. Máy chạy rất khỏe, kéo chiếc bạt chứa 20 gánh lúa mà chạy băng băng qua bờ ruộng, kênh mương, leo thẳng lên mặt đê. Nếu một người bó lúa rồi gánh về thì một ngày chỉ làm được một sào là nhanh. Nếu dùng máy tời kéo thì chỉ non nửa buổi sáng đã xong.

Thấy máy khỏe như vậy, anh Chiến lại nghĩ, phải chế tạo được chiếc máy có thể kéo được cày, làm đất thay sức người. Cứ vừa suy nghĩ, vừa thử nghiệm, chỉnh sửa, đến nay, chiếc máy nông cụ của anh Chiến có thể làm được: cày bừa, kéo lúa, bơm nước, phay đất và lên luống. Các bộ phận có thể tháo lắp dễ dàng. Chỉ cần vặn 2 con ốc là có thể thay từ máy tời sang máy cày hoặc rút chốt là thay được loại bánh chạy máy trên ruộng sang bánh lốp cao su để di chuyển trên đường. Các bộ phận, chi tiết trên máy đều là đồ tận dụng: động cơ xe máy cũ, ống xả của máy nổ… Khung sườn máy, tay càng, vành xe đều được làm từ sắt cũ.

Chiếc máy không những dễ sử dụng, phụ nữ, người già đều dùng được mà còn rất tiết kiệm nhiên liệu. Với 1 lít xăng, máy cày được 6 sào ruộng, nếu kéo lúa thì được vài mẫu. Để có được chiếc máy như thế, anh Chiến không ngừng thử nghiệm, cải tiến. Mới đầu, anh làm ra máy cày có chỗ cho người ngồi lái, cày ở ruộng khô rất tốt nhưng không phù hợp với ruộng lầy vì máy tải nặng, bị thụt lút trong bùn. Anh chuyển sang làm máy cày không có chỗ ngồi, người theo sau "như điều khiển con trâu bằng máy".

Chiếc máy có 3 loại bánh: bánh lồng (giống chiếc lồng) chạy trên ruộng lầy, nhiều nước; bánh bám chạy trên ruộng khô; bánh lốp chạy trên đường

Tuy nhiên, lại có vấn đề phát sinh. Do được lắp nhông xích của xe máy nên máy chạy nhanh quá, người chạy theo hụt hơi. Muốn giảm tốc độ phải đổi nhông xích phù hợp. Anh cất công ra chợ Sắt tìm, may mắn được một bộ vừa ý, lắp vào máy thì tốc độ giảm hợp lý đồng thời sức cày khỏe hơn. Các bộ phận như lưỡi cày, bánh xe… cũng phải trải qua rất nhiều lần chỉnh sửa mới hoàn thiện như bây giờ.

Nhiều người đặt mua máy, anh Chiến làm không kịp. Anh dự định mở xưởng để vừa sản xuất vừa tiếp tục cải tiến máy. Anh vẫn không thôi suy nghĩ, thử nghiệm để sản phẩm hoàn thiện hơn và có thêm nhiều chức năng khác như cấy, gặt…