Đó là các lỗ chân lông, tuyến bã, tuyến mồ hôi… Với khoảng 2 triệu tuyến bã, da ngày đêm tiết ra bã nhờn để làm cho da khỏi khô và giúp cho lông tóc mượt mà.

Sự bài tiết mồ hôi qua da giúp điều hòa thân nhiệt và giải độc cơ thể. Do đó, da được sạch sẽ và lành mạnh, giúp bài tiết tốt mồ hôi. Da còn có chức năng hô hấp (hấp thu O2  và thải CO2). Sự hô hấp này tuy nhỏ (chỉ chiếm 1/7 tổng lượng hô hấp của cơ thể) nhưng rất quan trọng. Nếu dùng sơn quét khắp mặt da thì chẳng bao lâu người ấy sẽ chết. Chính vì thế mà da phải được sạch sẽ, áo quần phải thông thoáng và không nên lạm dụng mỹ phẩm. Nhiều người bị lừ đừ mệt mỏi chỉ vì mặc áo quần ni-lông che kín khắp mặt da.

Được coi là lý tưởng khi bạn có làn da không khô, không nhờn, mịn màng và tươi hồng. Đó là nhờ ăn uống đầy đủ, cân bằng dưỡng chất và vận động đều đặn.

Hệ thần kinh chằng chịt khắp mặt da cũng ảnh hưởng đến làn da. Môi trường chung quanh lạnh lẽo thì da mặt nhợt nhạt; cảm giác sợ hãi cũng làm cho da tái nhợt. Chính vì thế mà khi trạng thái tâm thần không ổn định, tính tình cau có, gắt gỏng thì da cũng “sầu bi” theo.

Da đẹp thì không cần mỹ phẩm. Dù da như thế nào đi nữa cũng nên tránh ánh nắng chiếu thẳng vào mặt bằng cách luôn đội nón lá hoặc mũ rộng vành khi ra khỏi nhà, dù sáng sớm hay xế chiều bởi tia cực tím của ánh sáng mặt trời sẽ làm cho các sợi elastin và myosin của da mất tính đàn hồi khiến da chóng nhăn nheo hơn. Các loại dầu chống nắng  có chất axít para aminobenzoic hoặc kem chống nắng có chỉ số SPF từ 15-40 đều dùng được vì có khả năng ngăn chặn tia cực tím. Sự già nua của da cũng lần hồi làm cho các lỗ chân lông nở lớn.

Các tuyến bã ở mỗi lỗ chân lông có nhiệm vụ thường xuyên tiết ra bã nhờn để làm cho da và lông tóc mềm mại, bóng mướt và chống mất nước ở da. Nếu ăn uống thiếu cân bằng dưỡng chất, ví dụ thiếu protein, vitamin B2, A, i-ốt, kẽm… thì da trở nên khô, dễ tạo vảy, dễ nứt khi trời khô lạnh.

Da khô dễ bị mất nước, dễ bị ảnh hưởng bởi môi trường nắng nóng, lạnh lẽo và hóa chất các loại. Da khô kỵ nước vôi, xà phòng kiềm hoặc nước chanh, giấm quá chua nhưng dùng được mỹ phẩm giàu chất béo (vaselin, sáp ong, mỡ cá voi, sữa rửa mặt, sữa tắm). Trên các mỹ phẩm, nhất là kem, thường có ghi dùng cho “da khô”. Cần ăn nhiều các loại đậu nấu, rau quả tươi, trứng luộc, gan động vật, dầu mỡ (không chiên rán), rau câu. Có thể dùng “mỹ phẩm tự túc” (khi không mua được mỹ phẩm) cần cho da khô bằng cách dùng vài giọt dầu dừa, dầu phộng, dầu mè... xoa vào tay rồi chà xát lên mặt, môi, tay chân trước khi ra khỏi nhà hoặc trước và sau khi tắm. Chế độ ăn uống và tập thể dục thể thao rất quan trọng.

Da nhờn là do các tuyến bã hoạt động thái quá, tiết quá nhiều bã nhờn, khiến trán và hai bên cánh mũi trở nên bóng láng. Da nhờn dễ bị mụn, nhất là vào mùa nắng nóng; chịu được thời tiết khô lạnh, xà phòng kiềm hay nước chanh, giấm. Có thể sử dụng mỹ phẩm nhằm làm cho da bớt nhờn và tẩy chất nhờn. Tuy nhiên, tránh mỹ phẩm làm từ chất béo hay dầu thực vật, mỡ lanolin, vaselin. Luôn đội mũ rộng vành khi ra ngoài để tránh tia cực tím. Giảm mỡ động vật, bơ, dầu dừa, dầu cọ. Tập thể dục thể thao hằng ngày.

Bác sĩ Ngô Văn Tuấn