Báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cũng nhấn mạnh sức tàn phá nghiêm trọng của các hóa chất và chất thải mà con người đưa vào nước, đất và không khí đang ở mức báo động.

WHO cảnh báo

Theo số liệu, số người chết do các bệnh không truyền nhiễm (bao gồm bệnh tim và ung thư và có liên quan đến tiếp xúc với ô nhiễm) hiện chiếm 8,2 triệu, tức gần 2/3 số tử vong. Tử vong do các bệnh truyền nhiễm như sốt rét và tiêu chảy hoặc do nước không an toàn và thiếu vệ sinh chiếm 1/3. Bà Margaret Chan, Tổng Giám đốc WHO, nhấn mạnh: “Nếu các nước không hành động để làm cho môi trường nơi người dân sống và làm việc được lành mạnh thì hàng triệu người sẽ tiếp tục bị bệnh và chết quá trẻ”.

Báo cáo này được công bố là một phần trong nỗ lực của các nhà lãnh đạo thế giới trong năm 2015 nhằm thông báo cho mọi công dân trên toàn cầu biết về mối liên hệ mật thiết giữa các vấn đề nghe có vẻ lý thuyết là biến đổi khí hậu với cái mà ai cũng quan tâm đó là sức khỏe. Thông qua báo cáo này, WHO cũng yêu cầu các nhà lãnh đạo thế giới tăng cường hơn nữa việc cắt giảm khí thải cũng như đẩy mạnh các biện pháp cấp thiết làm trong sạch bầu không khí.

Một đất nước rất gần Việt Nam có mức độ ô nhiễm không khí rất cao đó là Trung Quốc. Tháng 3-2015, Giám đốc Nha khí tượng nước này đã có bài phát biểu được chia sẻ rộng rãi trên các trang mạng xã hội cảnh báo “mối đe dọa nghiêm trọng” của thay đổi khí hậu đối với sự lây lan của các bệnh do muỗi truyền và tác động đến trẻ em ở những vùng nơi nước bị ô nhiễm. Tại thủ đô Bắc Kinh, chính quyền sở tại đã lần đầu tiên nâng mức báo động vàng cho vấn đề ô nhiễm không khí. Báo động vàng là mức cao thứ hai, sau báo động đỏ, trong thang cảnh báo ô nhiễm không khí và khói bụi dày đặc ở các thành phố của Trung Quốc. Với mức độ cảnh báo này, trường học phải hủy các lớp học ngoài trời, một số lượng trường học sẽ được yêu cầu đóng cửa và các phương tiện sẽ phải hạn chế đi lại...

Trong khi mọi ngõ ngách của thế giới đều bị tác động bởi thay đổi môi trường, thì người dân ở các nước thu nhập thấp và trung bình ở châu Á chịu ảnh hưởng tồi tệ nhất. Theo WHO, khu vực Đông Nam Á, Ấn Độ, Bangladesh và khu vực Tây Thái Bình Dương, tính cả Trung Quốc, đã có 7,3 triệu người chết do liên quan đến ô nhiễm không khí.

Ô nhiễm không khí ở TP HCM và Hà Nội đang ở mức nghiêm trọng

Trong báo cáo mới đây do Trung tâm Quan trắc và Phân tích môi trường - Sở Tài nguyên và Môi trường TP HCM cho biết chỉ số khí độc hại CO (carbon monoxide), tiếng ồn và bụi... trong không khí của thành phố đang ở mức báo động khi đã vượt số liệu đo được trong giai đoạn 2010-2014. Ô nhiễm chất lượng không khí chủ yếu do bụi lơ lửng và mức ồn từ các hoạt động giao thông gây ra.

Thời gian vừa qua, TP HCM thường xuyên đối diện với lượng sương mù dày đặc bao phủ cả thành phố đến tận trưa. Theo Đài Khí tượng thủy văn khu vực Nam Bộ, do không khí ô nhiễm nên xảy ra hiện tượng mù khô. Đơn vị này cũng khuyến cáo người dân khi ra đường nên mang khẩu trang. Đặc biệt là trẻ em, sức đề kháng yếu sẽ dễ bị nhiễm các bệnh về đường hô hấp.

Theo Chi cục Bảo vệ môi trường TP HCM, tình hình ô nhiễm không khí trên địa bàn thành phố đang diễn biến ngày càng phức tạp, 89% mẫu kiểm tra không khí không đạt tiêu chuẩn cho phép, luôn ở mức nguy hại cao cho sức khỏe con người. Trong đó, lượng bụi lơ lửng sinh ra từ khói, bụi đang là nhân tố gây ô nhiễm nghiêm trọng hàng đầu. Nguyên nhân được xác định là do lưu lượng các loại xe, nhất là ô tô tải lưu thông qua khu vực lên đến hàng chục ngàn lượt mỗi ngày và tình trạng kẹt xe xảy ra ngày càng thường xuyên. Còn tại Hà Nội, các số liệu quan trắc cho thấy chất lượng không khí ở thủ đô đã bị ô nhiễm nghiêm trọng, nhất là thời điểm mật độ phương tiện giao thông cao.

Theo số liệu của Trung tâm Quan trắc môi trường (Tổng cục Môi trường) từ ngày 27-2 đến 2-3, giá trị bụi MP10 và PM2,5 tăng cao tại một số thời điểm. PM10 là các hạt bụi có đường kính động học ≤10µm (micrômét); PM2,5 là bụi có đường kính động học ≤2,5µm, có khả năng đi sâu vào phế nang phổi, ảnh hưởng đến hệ hô hấp.
Theo cảnh báo của các nhà khoa học, bụi PM2,5 là loại bụi nhỏ nhất trong khí quyển, có thể gây viêm nhiễm đường hô hấp và làm tăng nguy cơ tử vong của những người mắc bệnh ung thư phổi và bệnh tim.

Bài và ảnh: Giang Nam