Trên thế giới, cứ 3 giây có 1 người bị bệnh tiểu đường (đái tháo đường) type 2 và 20 giây có 1 người bị cắt chân và xu hướng ngày càng tăng lên. Tại Việt Nam, cứ 11 người thì có 1 người bị mắc tiểu đường.

Sau Tết, bệnh nhân tiểu đường nhập viện tăng

Những ngày đầu năm, số bệnh nhân bị biến chứng do bệnh tiểu đường nhập viện tại Bệnh viện (BV) Nội tiết trung ương cao hơn hẳn. Một trong những nguyên nhân là do sinh hoạt thất thường trong những ngày Tết, cộng thêm tình trạng bỏ thuốc điều trị. Trường hợp bệnh nhân Đặng Mai Th. - 21 tuổi, ở Hòa Bình - bị tiểu đường type 1 là ví dụ điển hình. Chung sống với căn bệnh này hơn 9 năm, thế nhưng bệnh nhân chủ quan bỏ một ngày thuốc điều trị. Mẹ bệnh nhân Th. cho biết sáng mùng 3 Tết, trước khi đi chơi với bạn bè, Th. vẫn tiêm một mũi insulin nhưng mải vui nên quên tiêm mũi thuốc còn lại. Ngay hôm sau, Th. có biểu hiện mệt mỏi, đi ngoài, nôn. Đến chiều tối mùng 4 Tết, Th. mệt lả, kêu không thể chịu đựng được nữa, gia đình đưa con đến trạm xá rồi được chuyển xuống BV Nội tiết ngay trong đêm. Đến nay, Th. vẫn phải theo dõi đặc biệt tại Khoa Hồi sức và Điều trị tích cực vì các biến chứng tăng đường huyết do bỏ thuốc.

Theo bác sĩ Tôn Thất Kha, Trưởng Khoa Hồi sức và Điều trị tích cực BV Nội tiết trung ương, dịp Tết nguyên đán khoa đã cấp cứu cho hàng chục bệnh nhân bị biến chứng do bệnh tiểu đường. Lý do thường gặp nhất là thói quen ăn uống đảo lộn, cộng thêm việc sử dụng rượu bia ngày Tết đã làm gia tăng biến chứng ở những bệnh nhân vốn có tiền sử bị tiểu đường và tăng huyết áp. May mắn không có trường hợp nào đến mức biến chứng loét bàn chân, phải tháo khớp bàn chân hoặc cắt cụt chi nhưng đã có bệnh nhân nặng điều trị rất tốn kém.

Một bệnh nhân bị biến chứng của bệnh tiểu đường phải cắt cụt chi đang được chăm sóc tại Bệnh viện Nội tiết trung ương

Mất cả trăm triệu đồng vẫn tàn phế

Bác sĩ Đặng Thị Mai Trang, phụ trách Khoa Chăm sóc bàn chân BV Nội tiết trung ương, cho biết biến chứng loét bàn chân là một trong những nguyên nhân hàng đầu khiến người bệnh tiểu đường phải nhập viện và là một biến chứng nguy hiểm có thể gây tử vong hoặc đoạn chi cho bệnh nhân. Điển hình là trường hợp bệnh nhân Đỗ Thị Ng. (58 tuổi ở Tuyên Quang) đã bị cắt cụt tới gối một bên chân do biến chứng của bệnh tiểu đường. Bệnh nhân Ng. cho biết cách đây hơn 2 tháng, bà đi chăn trâu giẫm phải gai. Tưởng bình thường nào ngờ vết gai đâm sưng rồi mưng mủ mãi không khỏi, đi khám thì phát hiện đường máu tăng cao. Bà Ng. đã tới điều trị tại BV tuyến dưới nhưng bệnh tình không cải thiện, đến khi bị sốt cao, chân hoại tử từ ngón lên gần gót, bà Ng. được chuyển đến BV Nội tiết trung ương trong tình trạng sốc nhiễm khuẩn huyết nặng. Điều trị gần 2 tháng, tốn vài trăm triệu đồng mới cứu được mạng sống nhưng chân thì bị cắt cụt.

Theo bác sĩ Trang, tại BV này có tới 70% bệnh nhân tiểu đường lần đầu đi khám đã phát hiện có biến chứng bàn chân với nhiều triệu chứng và dấu hiệu khác nhau như lạnh chân, giảm cảm giác bàn chân, tê bì, dị cảm đầu ngón chân hoặc cả bàn chân, khô da, viêm da, viêm móng, có cục chai hoặc sần da ở lòng bàn chân... Nguyên nhân của biến chứng bàn chân bệnh tiểu đường là do tổn thương thần kinh khiến người bệnh tê bì, giảm khả năng cảm nhận đau đớn, nóng lạnh... nên nhiều khi người bệnh có tổn thương ở bàn chân mà không biết để chăm sóc, điều trị. Có bệnh nhân chỉ vào viện với 1 lỗ rò ở chân điều trị mãi không khỏi nhưng khi “mở” gan bàn chân ra thì các mô đã bị thối, lở loét, có bàn chân còn bị mủn cả xương.

Giới chuyên môn lưu ý, từ những vết xước nhỏ nhưng trong một tuần có thể biến chứng gây hoại tử, dẫn đến cắt cụt chi. Điều trị những vết thương ở người tiểu đường phức tạp hơn rất nhiều so với người bình thường bởi sức đề kháng, biến chứng mạch máu... Có những trường hợp chi phí điều trị lên đến hàng trăm triệu đồng vẫn không cứu được tính mạng.