Sức khỏe
07/08/2016 20:01

Thận trọng với paracetamol

Paracetamol là loại thuốc hạ sốt, giảm đau được dùng phổ biến vì từng được xem là an toàn nhưng một số khảo sát gần đây nêu nghi vấn về khả năng an toàn đó

Paracetamol (còn gọi là acetaminophen hoặc được viết tắt là APAP) thường được dùng trong các trường hợp như nhức đầu, đau cơ, đau lưng, đau răng, cảm sốt, đau khi hành kinh, đau khớp. Khác với các loại thuốc kháng viêm không chứa steroid (NSAID), paracetamol không làm tăng nguy cơ đau dạ dày và đau tim nên được dùng nhiều. Mặt khác, một khảo sát từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng bệnh Mỹ (CDC) được công bố hồi năm 2010 cho thấy paracetamol không làm tăng nguy cơ sinh con dị tật ở thai phụ trong 3 tháng đầu của thai kỳ. Tuy nhiên, một khảo sát xem xét lại những nghiên cứu gần đây được công bố trên Tạp chí Annals of the Rheumatic Diseases hồi năm ngoái, nêu khả năng nguy cơ của loại thuốc này đã bị đánh giá thấp.

Quá liều gây tổn hại gan

Tổn hại gan có thể là rủi ro đáng kể nhất từ việc dùng paracetamol và nguyên nhân thường do dùng quá liều. Sau khi uống paracetamol, hầu hết lượng thuốc được chuyển hóa ở gan và bài tiết qua đường tiểu. Tuy nhiên, một số trường hợp thuốc biến thành chất chuyển hóa độc, có thể gây hại tế bào gan và nếu dùng quá nhiều có thể tổn hại gan và trường hợp nặng có thể dẫn đến tử vong. Theo Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA), trong khoảng từ năm 1998-2003, paracetamol là nguyên nhân đứng đầu dẫn đến suy gan cấp tại Mỹ, với khoảng một nửa tổng số ca suy gan trong khoảng thời gian này là do hậu quả của việc dùng paracetamol quá liều. Hơn nữa, FDA khẳng định rằng trong thập niên 1990, mỗi năm có khoảng 56.000 ca cấp cứu, 26.000 trường hợp phải nằm viện và 458 người tử vong do vô tình dùng quá liều thuốc này. Mặt khác, paracetamol gây tổn hại gan từ từ nên không dễ nhận biết, cho đến khi quá muộn, khiến bệnh nhân chủ quan. Do lo ngại, vào năm 2011, FDA đề nghị các nhà sản xuất nên tự nguyện giảm hàm lượng paracetamol chứa đựng trong mỗi viên thuốc không quá 325 mg, với mục đích giảm thiểu rủi ro dùng quá liều. Cơ quan này nêu ví dụ viên tylenol chứa 500 mg paracetamol có thể dễ dẫn tới lạm dụng thuốc hơn viên có hàm lượng thấp. Mặt khác, bệnh nhân có thể không biết mình đã dùng paracetemol do tên thương hiệu khác nhau. Liều dùng được khuyến cáo là không hơn 4.000 mg/ngày.

Một số nghiên cứu gần đây nêu khả năng gây nguy cơ của paracetamol Ảnh: EXPRESS
Một số nghiên cứu gần đây nêu khả năng gây nguy cơ của paracetamol Ảnh: EXPRESS

Dị ứng da, ung thư máu và bệnh khác

Một số nghiên cứu nêu mối liên quan giữa việc dùng paracetamol với chứng dị ứng da nặng. Bộ phận Hệ thống Báo cáo sự cố tác hại (FAERS) trực thuộc FDA ghi nhận từ năm 1969-2012 đã có 107 trường hợp xảy ra tại Mỹ, với 67 người phải điều trị tại bệnh viện và 12 ca tử vong. Vì vậy vào năm 2013, FDA cảnh báo rằng dù hiếm nhưng paracetamol có thể gây phản ứng viêm da cấp tính do hội chứng có tên gọi Stevens-Johnson hoặc bị hoại tử biểu mô nhiễm độc (TEN). Một khảo sát được công bố hồi năm 2011 trên tờ Jourrnal of Clinical Oncology nêu khả năng ung thư máu tăng cao ở người sử dụng paracetamol thường xuyên. Khảo sát liên quan đến 64.000 người từ 50 đến 76 tuổi, phát hiện những người dùng paracetamol 4 lần/tuần hoặc hơn trong ít nhất 4 năm có nguy cơ bị ung thư hạch bạch huyết và ung thư bạch cầu cao gấp đôi so với bình thường.

Dù việc thai phụ dùng paracetamol vốn được xem là an toàn nhưng một nghiên cứu của Viện Y tế công Na Uy tại TP Oslo mới được công bố trên tờ International Journal of Epidemiology vào tháng 2 năm nay nêu nghi vấn về nguy cơ trẻ bị bệnh suyễn tăng cao vào khoảng 3 tuổi do mẹ dùng thuốc này khi mang thai. Hồi đầu tháng 6, trang tin MNT dẫn khảo sát nêu khả năng liên quan giữa trẻ bị phơi nhiễm với paracetamol từ trong bụng mẹ với nguy cơ mắc bệnh tự kỷ và rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD), đồng thời khuyến cáo thầy thuốc nên lưu ý bà mẹ mang thai về khả năng gây rủi ro của paracetamol đối với đứa con sau này.

Dù có những phát hiện mới về khả năng nguy cơ nói trên nhưng giới thầy thuốc đồng ý với nhau rằng trong đa số trường hợp thì paracetamol vẫn vô hại và bệnh nhân nên dùng với sự thận trọng, dùng đúng liều lượng và chỉ nên sử dụng khi thực sự cần thiết cũng như cần tham khảo ý kiến thầy thuốc.

Khuyến cáo của Viện Y tế quốc gia Mỹ (NIH)

Để giảm thiểu khả năng nguy cơ do dùng paracetamol:

- Không uống hơn 1 loại thuốc có chứa paracetamol.

- Uống đúng theo chỉ dẫn trên đơn thuốc và nhãn thuốc.

- Không uống hơn 4.000 mg paracetamol/ngày.

- Thông báo với bác sĩ nếu bệnh nhân có bệnh gan.

- Tránh sử dụng paracetamol khi uống nhiều rượu bia.

- Cần tham vấn bác sĩ để dùng paracetamol khi mang thai.

- Nếu tình nghi mình đã dùng quá nhiều paracetamol nên gặp thầy thuốc dù đang cảm thấy khỏe.

Trúc Lâm
từ khóa :

Viết bình luận

Tập đoàn GELEX tổ chức thành công Đại hội đồng cổ đông 2024

Tập đoàn GELEX tổ chức thành công Đại hội đồng cổ đông 2024

Sản xuất - Kinh doanh 20:09

Sáng 28-3-2024, Đại hội đồng cổ đông (ĐHĐCĐ) thường niên năm 2024 của Công ty cổ phần Tập đoàn GELEX đã diễn ra tại Hà Nội. Với sự đồng thuận và nhất trí cao, Đại hội đã thông qua toàn bộ các báo cáo, tờ trình và nhiều nội dung quan trọng khác.

Tập đoàn Đèo Cả và VDB Lâm Đồng ký thỏa thuận hợp tác thực hiện dự án PPP

Tập đoàn Đèo Cả và VDB Lâm Đồng ký thỏa thuận hợp tác thực hiện dự án PPP

Sản xuất - Kinh doanh 20:09

Ngày 28-3-2024, Tập đoàn Đèo Cả và Ngân hàng Phát triển Việt Nam (VDB) - Chi nhánh Lâm Đồng ký kết thoả thuận hợp tác về tài trợ vốn tín dụng đầu tư của Nhà nước để thực hiện các dự án đầu tư hạ tầng giao thông theo phương thức đối tác công tư (PPP).

EVNHCMC tiếp và làm việc với Bộ trưởng Phát triển kinh tế, Thương mại quốc tế và Xúc tiến xuất khẩu Canada

EVNHCMC tiếp và làm việc với Bộ trưởng Phát triển kinh tế, Thương mại quốc tế và Xúc tiến xuất khẩu Canada

Doanh nghiệp 20:00

Sáng 28-3-2024, ông Phạm Quốc Bảo, Chủ tịch HĐTV và ông Luân Quốc Hưng, Phó Tổng giám đốc EVNHCMC đã tiếp và làm việc với Bộ trưởng Phát triển Kinh tế, Thương mại Quốc tế và Xuất khẩu Canada – bà Mary Ng.

Đến TTC Van Phong Bay Resort nghe chia sẻ kinh nghiệm quản trị từ doanh nhân Đặng Văn Thành

Đến TTC Van Phong Bay Resort nghe chia sẻ kinh nghiệm quản trị từ doanh nhân Đặng Văn Thành

Doanh nghiệp 17:36

Cuộc đời của mỗi doanh nhân được ví như “cuốn sách sống” truyền cảm hứng cho thế hệ kế tiếp. Có mất mát, khó khăn, nhưng cũng có rất nhiều thành tựu. Những kinh nghiệm thực tế này không chỉ vô cùng quý giá mà còn là động lực mạnh mẽ cho bất kỳ ai.

Góc nhìn: Libera Nha Trang và tư duy tiếp cận mới

Góc nhìn: Libera Nha Trang và tư duy tiếp cận mới

Bất động sản 15:48

Từ trước đến nay, và kể cả trong tương lai, thế giới chưa bao giờ phủ nhận sức hấp dẫn đặc biệt của những đô thị biển.

Lễ Vía Quán Thế Âm Bồ Tát đản sinh sẽ diễn ra lần đầu tiên trên đỉnh thiêng Fansipan vào ngày 28-3

Lễ Vía Quán Thế Âm Bồ Tát đản sinh sẽ diễn ra lần đầu tiên trên đỉnh thiêng Fansipan vào ngày 28-3

Điểm đến hấp dẫn 15:46

Vào ngày 28-3 (nhằm ngày 19-2 âm lịch), Lễ Vía Quán Thế Âm Bồ Tát đản sinh sẽ được tổ chức thiêng liêng lần đầu tiên tại quần thể tâm linh Fansipan với nhiều hoạt động và nghi thức ý nghĩa.

Kết hợp sử dụng bột ngọt và muối ăn để duy trì chế độ ăn giảm muối

Kết hợp sử dụng bột ngọt và muối ăn để duy trì chế độ ăn giảm muối

Sản phẩm 15:45

Ngày nay, chế độ ăn giảm muối là từ khóa được nhắc đến ngày càng phổ biến. Người tiêu dùng cũng ngày càng có ý thức hơn đối với việc cắt giảm lượng muối ăn tiêu thụ trong khẩu phần hằng ngày. Tuy nhiên, giảm muối khiến món ăn mất đi vị ngon hấp dẫn, điều này khiến nhiều người khó có thể duy trì chế độ này thường xuyên.