Vì sao lần đầu xét nghiệm nhanh dương tính với SARS-CoV-2, lần sau lại âm tính?

Trong 4 ngày qua, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) TP Hà Nội đã triển khai xét nghiệm (test) nhanh Covid-19 tại các trạm xét nghiệm nhanh ở một số các quận, huyện và khu cách ly tập trung. Trong số hơn 2.500 mẫu đã phát hiện 17 mẫu nghi ngờ dương tính với virus SARS-CoV-2 gây bệnh Covid-19. Tuy nhiên, sau khi xét nghiệm trên hệ thống kỹ thuật xét nghiệm sinh học phân tử (Realtime RT-PCR) để khẳng định chắc chắn ca mắc Covid-19, thì hầu hết các mẫu cho kết quả âm tính với virus SARS-CoV-2, số còn lại đang chờ kết quả.

Vậy tại sao xét nghiệm nhanh là dương tính với virus gây bệnh Covid-19, nhưng xét trên máy lại là âm tính?

TP Hà Nội triển khai xét nghiệm nhanh nhằm phát hiện sớm những trường hợp nghi ngờ mắc Covid-19- Ảnh: Ngô Nhung

Theo PGS-TS Nguyễn Nhật Cảm, Giám đốc CDC TP Hà Nội, việc triển khai test nhanh thời điểm này rất cần thiết và có ý nghĩa quan trọng, nhằm phát hiện sớm những trường hợp nghi ngờ, những người đang thuộc diện cách ly có tiền sử dịch tễ đi, đến, ở khu vực có "ổ dịch" Covid-19, chẳng hạn như Bệnh viện Bạch Mai. Đây là xét nghiệm sàng lọc có kết quả trong 10 phút nên sẽ hỗ trợ việc chẩn đoán và triển khai kịp thời, hiệu quả các biện pháp phòng, chống dịch Covid-19, nhất là sớm khoanh vùng, khống chế, tránh mầm bệnh lây lan rộng ra cộng đồng.

PGS Nguyễn Nhật Cảm cho biết test nhanh có 2 loại, 1 loại là phân loại kháng nguyên, và 1 loại là phân loại kháng thể. Kháng thể sinh ra để chống lại các tác nhân virus, nên khi phát hiện có kháng thể thì cũng có nghĩa rằng, cơ thể có thể đã xuất hiện virus xâm nhập. Khi nồng độ kháng thể đủ lớn thì test mới phát hiện được nhiễm bệnh, còn nếu thấp quá thì cũng chưa phát hiện được nhiễm bệnh. Phương pháp test nhanh này chỉ có tính chất sàng lọc, còn đối với việc chẩn đoán người mắc Covid-19 phải xét nghiệm khẳng định lại bằng phương pháp Realtime RT-PCR theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO). Do đó, nếu test nhanh có kết quả dương tính với SARS-CoV-2 cần tiếp tục xét nghiệm khẳng định bằng Realtime RT-PCR.

Nếu xét nghiệm nhanh cho kết quả dương tính phải khẳng định lại bằng phương pháp Realtime RT-PCR

Tuy nhiên, PGS Nguyễn Nhật Cảm cũng khuyến cáo kể cả khi test nhanh có kết quả âm tính mà trường hợp đó tiếp xúc nguồn nhiễm bệnh Covid-19 dưới 7 ngày cần tiếp tục cách ly tại nhà, khoảng 5-7 ngày sau tiến hành xét nghiệm lại. Theo quy định hiện nay. thời gian cách ly là 14 ngày và nếu có biểu hiện ho, sốt, cần báo cho nhân viên y tế tại địa phương.

Cũng về vấn đề này, PGS-TS Trần Đắc Phu, Cố vấn Trung tâm đáp ứng khẩn cấp sự kiện y tế công cộng Việt Nam, cho biết xét nghiệm sàng lọc Covid-19 mà TP Hà Nội đang triển khai nhằm mục đích sàng lọc xem quần thể đó có số người nhiễm bệnh như thế nào. Việc xét nghiệm này sẽ tập trung vào những vùng có nguy cơ cao, từ đó triển khai các biện pháp tiếp theo để chẩn đoán chính xác người mắc bệnh, thực hiện dự phòng, cách ly...

Nhiều địa phương đã được xét nghiệm khẳng định mắc Covid-19 - Ảnh CDC Quảng Ninh

Lý giải về một số trường hợp xét nghiệm nhanh cho kết quả dương tính, xét nghiệm khẳng định lại là âm tính, PGS Phu cho biết: "Kết quả âm tính là vì có thể người đó mắc bệnh rồi và hiện tại virus không còn trong cơ thể nữa nên xét nghiệm âm tính. Nhưng đối với xét nghiệm nhanh, kể cả khi kết quả dương tính cũng chưa thể khẳng định 100% là người này đã nhiễm SARS-CoV-2 hay chưa mà phải kiểm tra lại bằng xét nghiệm khẳng định với kỹ thuật RT-PCR trong phòng xét nghiệm. Mỗi phương pháp có hạn chế và thuận lợi nhất định. Trong thời điểm hiện nay, chúng ta cần áp dụng cả hai phương pháp xét nghiệm. Ngay cả các nước tiên tiến trên thế giới họ cũng làm như để có phương án ngăn chặn dịch kịp thời" - PGS Phu nhấn mạnh.

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn test nhanh có đặc điểm là độ nhạy, độ chính xác thấp hơn (độ nhạy khoảng 65-80%), nên khi kết quả dương tính với virus SARS-CoV-2 cũng phải xét nghiệm khẳng định bằng kỹ RT-PCR để đánh giá cá nhân này có thực sự mắc Covid-19 hay không. Hiện Việt Nam có gần 110 phòng xét nghiệm có đủ năng lực chẩn đoán SARS-CoV-2, trong đó 26 phòng được phép khẳng định lại kết quả xét nghiệm.