Tập yoga có dễ bị "tẩu hỏa nhập ma"?

Đơn giản nhưng phải đều đặn và dài lâu

Ông Đoàn Hạp - nguyên là cán bộ ngành công an, nhà ở số 90, phố Nguyễn Du (Hà Nội), năm nay 76 tuổi nhưng nước da vẫn sáng hồng và dáng đi nhanh nhẹn. Ít ai biết, thời thanh niên ông chỉ nặng trên 40 kg. Sau khi tham gia kháng chiến chống Mỹ, sức khỏe của ông suy sụp. Năm 1975, ông được điều trị tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Xô (nay là Bệnh viện Hữu nghị) với các bệnh: suy nhược thần kinh, viêm đại tràng, đau thần kinh tọa, đau nửa đầu... Bác sĩ nói những bệnh này phải điều trị khá mất thời gian và phải kết hợp với luyện tập. Trong thời gian điều trị, có người bạn cùng phòng giới thiệu với ông tập sách viết về yoga của người Ấn Độ. Ông đọc và thấy cuốn hút với những điều trong sách viết. Sau đó ông Đoàn Hạp lại được gặp ông Nguyễn Thế Trường (người được mệnh danh là nhà yoga số 1 của Việt Nam). Sau khi xem ông Trường biểu diễn một số động tác, ông quyết tâm tập luyện yoga. Lúc đầu ông chỉ tập theo cảm tính với những tư thế đơn giản. Sau một thời gian, ông nhận ra rằng, điều cốt yếu khi tập yoga là tập trung vào tư thế và hơi thở. Từ đấy ông học cách kết hợp nhuần nhuyễn giữa hít thở kết hợp với các tư thế.

Sau hơn một năm luyện tập, sức khỏe của ông khá lên. Sau khoảng 8 năm tập luyện, các chứng bệnh trước đây không còn hành hạ ông nữa. Cũng từ đó, ông không hề bị ốm đau, bệnh tật và không phải dùng bất cứ loại thuốc gì. Chia sẻ về kinh nghiệm luyện tập yoga, ông Đoàn Hạp cho biết: Trước hết hãy loại bỏ hẳn tư tưởng tập yoga là bị tẩu hỏa nhập ma và tập yoga là quá khó. Hãy bắt đầu với những tư thế đơn giản như chào mặt trời, thế chó ngẩng mặt, chó cúi mặt... Khi tập phải đúng tư thế. Hít vào thở ra chậm đều, tập trung vào tư thế cùng nhịp thở. Ngoài tập luyện cần có thói quen ăn uống, sinh hoạt lành mạnh, điều độ.

Ngoài hình thức tự tập luyện như ông Đoàn Hạp, có nhiều người đến các câu lạc bộ yoga để tập luyện. Ưu điểm khi tập luyện tại đây là mọi người có hứng thú tập, tư thế chuẩn hơn do có người hướng dẫn và các học viên tự sửa cho nhau. Nhìn chung, những người chăm chỉ luyện tập đều cho biết sức khỏe của họ tốt lên, một số chứng bệnh như đau đầu, đau khớp vai, stress tự khỏi sau một thời gian tập luyện.

Cần có sự hướng dẫn

ThS. Hoàng Khánh Toàn, Chủ nhiệm Khoa y học dân tộc, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 vừa là nhà nghiên cứu đồng thời cũng là người kiên trì thực hành yoga. Anh cho biết, yoga là một trong những phương pháp tập luyện của y học cổ truyền phương Đông, có lịch sử lâu đời và bắt nguồn từ Ấn Độ. Yoga có nhiều trường phái và đôi khi nó bị đan xen với các phương pháp tập luyện khác như dưỡng sinh, khí công.

Cơ chế luyện tập của yoga gồm 3 phần: điều tâm (giúp cho tinh thần ổn định, không bị lôi cuốn vào các trạng thái cảm xúc thái quá như quá vui, quá buồn); điều khí (thông qua sự tập trung vào hơi thở) và điều thân (thông qua các động tác).

Theo y học cổ truyền, cơ thể sinh bệnh khi mất cân bằng âm, dương. Tập yoga giúp điều hòa các tạng phủ trong cơ thể, giúp cơ thể tự điều chỉnh và điều hòa âm- dương. Khi âm dương trong cơ thể cân bằng, cơ thể sẽ khỏe mạnh, sức đề kháng tốt hơn, nhiều loại bệnh được đẩy lùi. Theo nhiều công trình nghiên cứu của y học hiện đại, tập yoga thường xuyên giúp cơ thể cân bằng trạng thái hưng phấn và ức chế của hệ thần kinh. Tập yoga đem lại lợi ích cho hệ tim mạch, tiêu hóa, hệ cơ và toàn bộ cơ thể.

Tuy có nhiều lợi ích, nhưng người tập vẫn phải hết sức lưu ý, khi tập phải chọn những bài vừa sức. Tuyệt đối không tập bất kỳ asana (tư thế) nào nếu phải gắng sức hay căng thẳng. Tránh tập trong thời gian phục hồi sau chấn thương, kỳ kinh nguyệt, những người bị bệnh tim mạch, tổn thương cột sống. Tốt nhất là nên tập dưới sự hướng dẫn của giáo viên vì có nhiều động tác phù hợp với người này nhưng không phù hợp với người khác.

Phải tập yoga thật đúng động tác và vừa sức mình

Do yoga có nhiều trường phái nên cần chọn ra trường phái phù hợp với mình. Trong luyện tập, quan trọng nhất không phải là chú ý tới động tác mà là điều tâm và chú ý đến hơi thở. Khi tham gia một lớp tập yoga, cần lưu ý xem các bài học có vừa sức mình không, sau một thời gian tập luyện sức khỏe có tốt lên không? Nếu mọi thứ tốt lên thì mới nên tiếp tục theo học. Đối với các trường hợp tự tập luyện, nên mua các sách hướng dẫn của Nhà xuất bản uy tín như Thể dục thể thao, y học. Phòng tập phải thoáng đãng.

Tuy nhiên, tập yoga không phải là một liệu pháp thần kỳ. Nó chỉ là biện pháp hỗ trợ điều trị và phát huy tác dụng khi người bệnh luyện tập đều đặn. Với các trường hợp bị bệnh cấp tính, bệnh nhân vẫn phải đến các cơ sở y tế để điều trị và kết hợp với tập yoga. Và cuối cùng là thành quả của việc tập luyện không thể tính bằng ngày, bằng tháng mà phải tính bằng năm và nhiều năm. Như vậy "quả ngọt" của yoga chỉ đến với những ai kiên trì luyện tập và luyện tập đều đặn, đúng cách mà thôi.