Trước thềm chuyến thăm của Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long vào tháng rồi, Ấn Độ đã đề nghị hai nước nhắc đến phán quyết của PCA trong tuyên bố chung đưa ra sau cuộc gặp. Đề xuất này dù không thành nhưng báo hiệu New Delhi giờ đây không còn phớt lờ những hành động vi phạm luật pháp quốc tế của Bắc Kinh nữa.
Thông điệp của ông Trump
Cuộc gặp dự kiến giữa Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump và Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe tại TP New York ngày 17-11 tới có thể đánh dấu sự khởi đầu của các cuộc thảo luận về vấn đề hợp tác kiềm chế ảnh hưởng của Trung Quốc ở châu Á.
Đó là nhận định được một cố vấn an ninh giấu tên của ông Trump đưa ra với Reuters hôm 10-11. Tại cuộc gặp, theo cố vấn trên, ông Trump muốn giải tỏa bất kỳ nỗi lo “vô căn cứ” nào của ông Abe, khẳng định cam kết duy trì liên minh an ninh giữa 2 nước và bày tỏ mong muốn Tokyo “đóng vai trò tích cực hơn ở châu Á”. Trong khi đó, một nguồn tin thân cận với ông Abe nói thông qua cuộc gặp sắp tới, nhà lãnh đạo Nhật có ý bắt đầu xây dựng một mối quan hệ có thể dẫn đến quan điểm chung về tình hình thế giới.
Reuters nhận định nguy cơ rạn nứt tiềm tàng giữa 2 nước dưới thời ông Trump xoay quanh chuyện Nhật Bản trả bao nhiêu tiền cho việc triển khai lực lượng Mỹ ở nước mình. Trong quá trình tranh cử, ông Trump nhận định số tiền này là chưa hợp lý. Đáp lại, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Nhật Bản Tomomi Inada hôm 11-11 khẳng định Tokyo đã trả đủ tiền cho khoảng 50.000 binh sĩ Mỹ đồn trú trên lãnh thổ mình - khoảng 1,9 tỉ USD/năm, tương đương 3/4 kinh phí cần thiết. Dù vậy, bà Inada nhấn mạnh lực lượng Mỹ nên tiếp tục ở lại Nhật Bản vì sự hiện diện này đóng vai trò răn đe quan trọng tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương.
Đó cũng là điều ông Trump muốn sau khi nhậm chức, theo lời cố vấn nói trên. Trong 100 ngày đầu tiên của nhiệm kỳ, ông Trump sẽ đệ trình ngân sách mới, trong đó có khoản chi dành cho việc đóng hàng chục tàu chiến mới. Điều này sẽ phát đi thông điệp mạnh đến Trung Quốc, các đồng minh Nhật Bản, Hàn Quốc và những nước khác rằng Mỹ “có ý định ở lại châu Á trong thời gian dài”.
Phương Võ