Các nước Sunni im lặng trước thỏa thuận hạt nhân của Iran

Theo các nhà phân tích, sự im lặng này có thể được hiểu là các nước đang được lãnh đạo bởi người Hồi giáo dòng Sunni, chiếm phần lớn thế giới Ả Rập, đang lo ngại trước thỏa thuận nói trên. Trái lại, một vài đồng minh Shiite của Iran, như Syria và Iraq, đã tỏ thái độ hài lòng.

 

Những nước do người Sunni lãnh đạo, như Ả Rập Saudi, Kuwait, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, Bahrain, Qatar, Ai Cập, Jordan…chưa đưa ra tuyên bố chính thức nào. Dù vậy, một số nhà phân tích cho rằng những nước này đang lo ngại rằng thỏa thuận sẽ giúp Iran khôi phục lại ảnh hưởng trong khu vực trong bối cảnh người Sunni và người Shiite đang có một cuộc chiến tranh đại diện ở Syria - nơi Ả Rập Saudi đang vũ trang phe nổi dậy trong lúc người Iran hỗ trợ chế độ Tổng thống Bashar al-Assad.

 

Ông Abdullah al-Askar, chủ tịch Hội đồng Shoura tại Ả Rập Saudi, nhận định: “Tôi lo là Iran sẽ từ bỏ thứ gì đó để nhận lại được thứ khác về mặt chính trị từ các cường quốc. Họ có thể sẽ cho Iran được rảnh tay hơn ở khu vực. Chính phủ Iran đã chứng tỏ rằng họ có một chính sách không lấy gì tốt đẹp ở khu vực. Thỏa thuận đạt được có thể khiến không ai trong khu vực ngủ ngon thời gian tới”.

Tương tự, Avraham Diskin, một nhà khoa học chính trị tại Đại học Hebrew (Israel), nhận định: “Iran không chỉ là mối đe dọa với Israel mà còn cả với thế giới, nhất là Trung Đông. Là một quốc gia Shiite, Iran rất muốn thống trị khu vực này”. Theo ông, các nước Sunni cảm thấy bị đe dọa và rất muốn cản trở khả năng quân sự của Iran. Vì thế, thỏa thuận có thể khơi mào cho một cuộc chạy đua vũ khí hạt nhân ở Trung Đông.

Dù vậy, vẫn có một số nhà bình luận tỏ ra lạc quan về thỏa thuận bởi theo họ, bất kỳ động thái nào giúp giảm căng thẳng ở khu vực cũng đều được hoan nghênh.  Yossi Mekelberg, một nhà phân tích tại tổ chức Chatham House (Anh) nhận định đây là cơ hội tốt để Mỹ và Iran làm việc cùng nhau để tìm giải pháp toàn diện cho vấn đề hạt nhân của Tehran.

Tổng thống Mỹ Barack Obama hôm 24-11 đã gọi điện cho Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu trong nỗ lực trấn an đồng minh này về thỏa thuận hạt nhân Iran. Nhà Trắng cho biết hai nhà lãnh đạo đã chia sẻ mục tiêu ngăn Iran có vũ khí hạt nhân. Trước đó, ông Netanyahu là một trong những nhà lãnh đạo chỉ trích mạnh mẽ nhất thỏa thuận trên khi gọi nó là “sai lầm lịch sử”.

Một số nghị sĩ “diều hâu” ở Mỹ cũng hoài nghi về thỏa thuận, đồng thời kêu gọi quốc hội tăng cường các biện pháp trừng phạt trong trường hợp Iran không tuân thủ những gì đã cam kết.