Vào cuối những năm 1960-1970, vì lo ngại chiến tranh hạt nhân có nguy cơ nổ ra, Chủ tịch Mao Trạch Đông đã chỉ đạo các thành phố của Trung Quốc xây dựng những căn hộ có hầm trú ẩn chịu được sức công phá của bom hạt nhân. Sau đó, chỉ riêng tại thủ đô Bắc Kinh đã có khoảng 10.000 căn hầm được hoàn thiện.
Tuy nhiên, khi Trung Quốc bắt đầu mở cửa hội nhập với thế giới vào đầu những năm 1980, bộ quốc phòng nước này liền nhanh chóng nắm bắt cơ hội bằng cách cho các chủ đất thuê hầm trú ẩn, với mong muốn thu được lợi nhuận từ việc biến đổi các căn hầm thành những căn nhà nhỏ.
Một cô gái trẻ bên trong căn phòng dưới lòng đất. Ảnh: Antonio Faccilongo
Ngày nay, khi màn đêm buông xuống, hơn 1 triệu người, phần lớn là người lao động di cư và sinh viên từ các vùng nông thôn, rút khỏi những con đường đông đúc của Bắc Kinh và trở về thế giới ngầm chẳng mấy ai biết đến.
Cảm thấy hứng thú với hiện tượng này, nhiếp ảnh gia người Ý Antonio Faccilongo đã lặn lội tới Bắc Kinh để ghi lại những hình ảnh về cuộc sống nơi thế giới ngầm vào tháng 12-2015. Mặc dù khá dễ tìm nhưng việc vào được các căn hộ này lại là chuyện không hề đơn giản.
Cánh cửa cũ kỹ của các căn hầm. Ảnh: Antonio Faccilongo
Bảo vệ tại mỗi khu nhà mà anh Faccilongo đến đều không cho phép anh vào vì luật cấm người nước ngoài đi vào các khu dân cư trên. Nản lòng, nhiếp ảnh gia này đành gửi đơn yêu cầu chính thức tới chính quyền địa phương nhưng vẫn bị từ chối. Cuối cùng, nhân lúc những người bảo vệ đi ăn trưa, anh Faccilongo đã lẻn vào bên trong.
Dù vậy, nhiếp ảnh gia này lại tiếp tục đối mặt với thách thức mới khi rất nhiều người dân sống tại đây tỏ ra đề phòng và xấu hổ khi bị chụp hình. "Tôi đã gặp khoảng 150 người nhưng chỉ có 50 người cho phép tôi chụp ảnh họ. Một số người lo sợ vì họ nói dối với gia đình rằng họ có công việc tốt và sống trong những căn hộ khang trang" - anh Faccilongo nói.
Ảnh: Antonio Faccilongo
Điều kiện sống tại những căn nhà lai hầm trú ẩn rất khắc nghiệt. Mặc dù có điện, nước và hệ thống thoát nước đầy đủ nhưng hệ thống thông gió tại đây lại không tốt, khiến không khí trở nên ứ đọng và ẩm mốc. Ngoài ra, cư dân tại đây còn phải chịu đựng sự đông đúc và mất vệ sinh khi phải dùng chung nhà bếp lẫn nhà vệ sinh.
Mặc dù luật địa phương yêu cầu mỗi người có không gian sống tối thiểu là 4 m vuông nhưng quy định này không mấy được chú trọng. Một trong những bức hình của anh Faccilongo ghi lại hình ảnh bé gái 4 tuổi Jing Jing chen chúc trong căn phòng nhỏ xíu chỉ để vừa một cái giường cùng với bà, bố và em trai. Căn nhà của họ nằm cạnh một nơi rộng rãi hơn dùng làm bãi đậu xe máy. "Đây là một trong những nơi nghèo nhất mà tôi từng đến" - anh Faccilongo cho biết.
Một chàng trai nhuộm tóc tại một hiệu làm tóc dưới lòng đất. Ảnh: Antonio Faccilongo
Vào năm 2010, vì lý do an toàn, thủ đô Bắc Kinh đã ban lệnh cấm sử dụng hầm trú bom và các kho hàng làm nhà ở. Tuy nhiên, đến nay nỗ lực giải tỏa vẫn gặp rất nhiều khó khăn và gần như không có kết quả. Lý do chính là vì những người sống tại đây không còn nơi nào để đi.
Trong vòng vài thập kỷ vừa qua, giá nhà đất tại Bắc Kinh đã tăng cao ngất ngưởng. Trung bình, mỗi mét vuông bất động sản tại đây có giá 5.820 USD, biến thủ đô của Trung Quốc thành thành phố đắt đỏ thứ 3 trên thế giới.
Lối vào của một khu nhà dưới lòng đất. Ảnh: Antonio Faccilongo
Dẫu vậy, hàng triệu người từ các vùng sâu vùng xa vẫn tìm cách chuyển đến thủ đô để tìm cơ hội sống tốt hơn. Nhưng chế độ hộ khẩu của Trung Quốc lại trói buộc trợ cấp phúc lợi của người dân với quê hương của họ. Vì vậy, các căn nhà lai hầm trú ẩn là một trong số ít những lựa chọn khả thi cho người lao động di cư. Theo lời anh Faccilongo, giá thuê một căn hộ nhỏ chỉ khoảng 40 USD/tháng. Trong khi đó, những phòng có sức chứa 10 người chỉ có giá 20 USD/tháng.
Trong số các cư dân tại đây, có rất nhiều người trẻ tuổi lạc quan tin rằng việc sống trong nhà dưới lòng đất chỉ là một giai đoạn chuyển tiếp trong cuộc đời đến khi họ đủ khả năng mua được một căn phòng có cửa sổ và ánh mặt trời.
Một hiện tượng mới xuất hiện những năm gần đây là việc chuyển đổi những mái ấm không người ở thành các trung tâm cộng đồng, ví dụ như phòng ăn chung, phòng bi-da, phòng karaoke và cả trường dạy thư pháp. Những trung tâm này đem lại cho người dân Bắc Kinh cơ hội hòa mình vào các tầng lớp xã hội có phần cứng nhắc và áp đặt. Hoặc theo như cách diễn giải của nhiếp ảnh gia Faccilongo thì: Những nơi này đã trở thành một lực lượng thống nhất trong xã hội, nơi "cả người giàu và kẻ nghèo" cùng tìm kiếm chốn dung thân.
Một lớp dạy múa dân gian. Ảnh: Antonio Faccilongo
và quét mã QR
Bình luận (0)