Khó ngăn chặn

Ủy ban châu Âu (EC) mới thông qua một gói biện pháp nhằm tăng cường hoạt động kiểm soát súng khắp Liên minh châu Âu (EU) và gây khó khăn cho sở hữu súng. Các bộ trưởng nội vụ EU cũng đã họp bàn việc siết chặt các quy định về loại súng Kalashnikov được cải tạo, tức sửa chữa lại để có thể bắn đạn thật sau khi đã bị vô hiệu hóa.

Nguy cơ còn đó

Chủ tịch EC Jean-Claude Juncker tuyên bố: “Các vụ tấn công khủng bố gần đây nhằm vào người dân và các giá trị châu Âu đã được sắp xếp xuyên biên giới. Chúng ta phải hợp tác với nhau để chống lại các mối đe dọa này. Đề xuất mới đưa ra sẽ giúp chúng ta giải quyết nguy cơ vũ khí lọt vào tay bọn khủng bố”.

Theo đó, EU sẽ áp dụng các biện pháp kiểm soát nghiêm ngặt hơn đối với hành vi bán và đăng ký súng cũng như các quy định chặt chẽ hơn để vô hiệu hóa vũ khí một cách tuyệt đối, tức không thể sửa chữa lại được. Mục đích là để bọn tội phạm có tổ chức không thể tiếp cận và buôn bán các loại súng quân sự ở châu Âu, đồng thời hành vi đó sẽ bị trừng phạt.

Hầu hết những khẩu Kalashnikov bán trên thị trường “đen” châu Âu đều được buôn lậu từ khu vực Balkan và Đông Âu trong tình trạng còn tốtẢnh: DW

Thông báo của EC nêu rõ: Các biện pháp được đưa ra sẽ giúp ngăn chặn bọn khủng bố tiếp cận vũ khí ở EU, theo dõi chặt chẽ hơn số súng sở hữu hợp pháp và gia tăng sự hợp tác giữa các nước thành viên EU. Ngoài ra, EU cũng áp dụng các quy định tiêu chuẩn chung tối thiểu về vô hiệu hóa vũ khí.

Tuy nhiên, theo báo International Business Times, các chuyên gia cho rằng các biện pháp của EU không đủ để ngăn chặn bọn khủng bố sở hữu tiểu liên Kalashnikov. Ông Nils Duquet, nhà nghiên cứu việc buôn bán vũ khí bất hợp pháp tại Viện Hòa bình Flemish (Bỉ), thừa nhận: “Chúng tôi ngày càng lo ngại về hành vi cải tạo số súng đã được vô hiệu hóa vì không phải là thủ tục phi quân sự hóa vũ khí ở mọi quốc gia đều hoàn hảo cả đâu. Người ta có suy nghĩ rằng số súng bị vô hiệu hóa này không gây ra mối nguy hiểm nào bởi chúng không thể bắn được nữa. Thế nhưng, thực tế không phải như vậy. Hơn nữa, ở hầu hết quốc gia châu Âu, dân chúng có thể mua loại súng trên mà không cần giấy phép”.

Chuyên gia Nicolas Florquin thuộc Tổ chức Nghiên cứu vũ khí nhỏ ở Geneva - Thụy Sĩ đánh giá tình trạng bất ổn và xung đột tiếp diễn ở Đông Âu cũng là một mối quan ngại. “Những khu vực xung đột ở châu Âu có thể là nguồn gốc của số vũ khí trái phép. Chẳng hạn, tình hình ở Đông Ukraine là vấn đề đáng quan tâm” - ông nói. Thêm vào đó, một mối lo khác là người ta có thể dễ dàng kiếm được vũ khí bất hợp pháp trên thị trường “đen”.

Nửa triệu khẩu súng “mất tích”

Ông Florquin nhấn mạnh cũng cần phải bảo đảm các kho vũ khí ở các khu vực xung đột gần EU được an toàn hoặc bị tiêu hủy để chúng không thể tìm đường đến thị trường “đen” châu Âu. Thời gian gần đây, EU mới bắt đầu lưu trữ dữ liệu về số súng bị mất hoặc bị đánh cắp nhưng người ta chẳng thể có được những con số đáng tin cậy về số lượng vũ khí trái phép có thể kiếm được ở EU. Có thể nói nhà chức trách châu Âu đang chơi trò đuổi bắt trong khi mối đe dọa thánh chiến gia tăng.

Ngay sau vụ khủng bố ở Paris đêm 13-11 vừa qua, an ninh biên giới châu Âu đã được tăng cường kiểm soát kỹ lưỡng. Các nhà điều tra tin rằng những kẻ tấn công có thể đã tụ tập trước đó ở thủ đô Brussels của Bỉ để trang bị súng và áo đeo bom. Bỉ hiện là một trong những điểm nóng buôn bán vũ khí trái phép ở châu Âu.

Tay súng thánh chiến Amedy Coulibaly sát hại 4 người trong một siêu thị ở Paris hồi tháng 1 năm nay đã sử dụng khẩu Kalshnikov mua ở Brussels, theo tiết lộ của một nhà buôn vũ khí đã giao nộp y cho cảnh sát. Chưa hết, một gã đàn ông Morocco đã bị 2 quân nhân Mỹ khống chế sau khi y tấn công bằng súng Kalashnikov vào chuyến tàu tốc hành chạy đến Paris hồi tháng 8 cũng đã bắt đầu chuyến đi của y ở Bỉ.

Khẩu súng Coulibaly sử dụng để ra tay hành động được cho là đã mua tại một cửa hàng ở Slovakia trong tình trạng bị vô hiệu hóa và sau đó đã được sửa chữa lại. Thế nhưng, hầu hết những khẩu Kalashnikov bán trên thị trường “đen” châu Âu đều được buôn lậu từ khu vực Balkan và Đông Âu trong tình trạng hoàn toàn có thể hoạt động được.

Hơn nữa, ông Duquet xác nhận bọn tội phạm có thể tuồn loại súng Kalashnikov vào Anh từ một trung tâm mua bán vũ khí trái phép như Bỉ, bất chấp London có những hạn chế về biên giới riêng biệt với các nước châu Âu khác. “Kalashnikov và các loại súng khác có thể được đưa vào Anh bằng nhiều cách khác nhau. Chẳng hạn, bọn buôn súng có thể gửi những gói hàng chứa những bộ phận chuyên biệt đến Anh và một người nào đó ở đây sẽ lắp ráp chúng lại. Ngoài ra, chúng có thể giấu khẩu Kalashnikov ở đâu đó trong xe tải hoặc cánh cửa giả. Trong khi đó, cơ quan chức năng khó có thể kiểm soát tất cả mọi xe cộ vào Anh” - ông Duquet nhận định.

Theo website i-HLS, khoảng 500.000 khẩu súng (đã đăng ký) bị mất hoặc bị đánh cắp hiện vẫn còn “mất tích” bên trong EU. Trong khi đó, báo Christian Science Monitor ước tính ở Pháp có khoảng 10-20 triệu vũ khí bất hợp pháp lưu hành. Các chuyên gia Israel cho rằng chính sách mở cửa biên giới ở EU tạo điều kiện dễ dàng cho việc buôn lậu vũ khí từ nước này sang nước khác trong khối. Một số vũ khí được chào mời trên Deep Web (web chìm hay web ẩn) và giá cả cũng đăng công khai trên đó.