Những nền kinh tế thiếu trẻ con

Các chiến dịch khuyến khích người dân sinh con đang gặp phải những trở ngại nghiêm trọng, một phần cũng vì thành công trong quá khứ của họ trong việc kế hoạch hóa gia đình, bình đẳng giới và sự cải thiện về kinh tế. Đặc biệt là những người phụ nữ đi làm  có xu hướng lập gia đình muộn và có ít con, dẫn đến tình trạng sinh suất giảm dưới mức tối thiểu để có thể làm nguồn bổ sung tự nhiên cho dân số.

Theo Ngân hàng Phát triển châu Á, trong những năm tới, các nước như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và Singapore sẽ gặp phải tình trạng đáng ngại về dân số kể trên, cũng là những thách thức mới mà các nhà lập chính sách ở các nước này phải đối diện. Một dân số già đi cũng có nghĩa là năng suất lao động giảm trong khi áp lực tăng đối với ngân sách dành cho y tế và an sinh xã hội. Hậu quả là người lao động trẻ hơn sẽ phải gánh chi phí “nuôi” một đội ngũ những người về hưu đang gia tăng.

Singapore, với trên 3 triệu dân, là một ví dụ điển hình. Sau chiến dịch khuyến khích các cặp vợ chồng “chỉ nên sinh 2 con” thành công mỹ mãn, khẩu hiệu chính thức giờ đây của Singapore là “các cặp vợ chồng có thể có con thứ 3 hoặc nhiều hơn nữa nếu có thể”. Một kế hoạch gồm các khoản trợ cấp, giảm thuế và các chính sách ưu đãi khác có tên gọi là “phần thưởng cho em bé” được chính phủ Goh Chok Tong tung ra vào năm 2000 đã không giảm được sự thiếu hụt dân số, với sinh suất giảm đến mức thấp kỷ lục là 1,37 con/phụ nữ trong năm 2002. Tỉ lệ cần thiết để duy trì sự bổ sung tự nhiên cho dân số là 2,1 con/phụ nữ. “Phần thưởng cho em bé chỉ là khoản trợ cấp 1 lần. Ai sẽ gánh hết tất cả trách nhiệm và các chi phí lâu dài?” – một nữ chuyên viên 28 tuổi phát biểu, đồng thời cho biết thêm rằng cô sẽ chỉ sinh con sau tuổi 35 vì không muốn gặp khó khăn như những người bạn có con sớm của cô.

Tại Nhật, các số liệu thống kê hiện hữu cho thấy dân số ở đây đạt gần mức 130 triệu người nhưng sinh suất vẫn chỉ ở mức 1,32 con/phụ nữ. Shigesato Takahashi, Giám đốc Phòng Nghiên cứu Động lực Dân số thuộc Viện Nghiên cứu Dân số và An sinh Xã hội, cho biết sự sút giảm đội ngũ lao động trẻ sẽ “làm suy yếu nền kinh tế Nhật”. Theo chuyên gia này, dân số già Nhật sẽ đạt đến đỉnh cao vào năm 2006 và sẽ giảm từ từ, dẫn đến việc tiêu thụ nội địa giảm do có ít người tiêu dùng trẻ trên thị trường.

Tại Đài Loan, tính đến tháng 11 năm ngoái chỉ có 227.000 trẻ chào đời, giảm 8,3% so với cùng kỳ năm trước đó. Đây cũng là số trẻ con được sinh ra hằng năm thấp kỷ lục ở Đài Loan. Nhà chức trách Đài Loan đang đề xuất giảm thuế và hỗ trợ chi phí giáo dục cho các cặp vợ chồng sinh con. Tại Hàn Quốc, sinh suất giảm xuống mức thấp kỷ lục 1,17 con/phụ nữ vào năm ngoái. Mới đây chính phủ nước này đã quyết định chi 200.000 won cho mỗi người phụ nữ sinh con như một phần của chế độ ưu đãi trọn gói. Thực sự Seoul cảm thấy lo ngại về sự già đi của dân số. Năm qua số người trên 65 tuổi ở Hàn Quốc đạt 3,9 triệu người, chiếm 8% dân số, và tỉ lệ này được dự kiến sẽ tăng lên đến 14% vào năm 2019.

Tại Trung Quốc, các vấn đề nghiêm trọng nhất là sự già đi nhanh chóng của dân số và tỉ lệ giới tính mất cân đối, trong đó số con trai cao hơn nhiều so với con gái, đặc biệt là ở miền Nam. Sự mất cân đối này chủ yếu do tình trạng lạm sát các bào thai trẻ gái trong khi quy định cấm chẩn đoán giới tính không được tuân thủ triệt để.