"Ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, nơi kết nối giao thông hàng hải giữa Nhật Bản và ASEAN, chúng ta có thể đạt được hòa bình và thịnh vượng bằng cách thực thi nghiêm pháp trị, cho phép sự tự do và cởi mở. Nhưng ở biển Đông, những hành động trái ngược đang được thực hiện và chúng tôi hiện theo dõi tình hình với sự quan ngại sâu sắc" - Thủ tướng Suga khẳng định.
Tại buổi họp báo ở thủ đô Jakarta trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Indonesia, nhà lãnh đạo này còn cam kết củng cố quan hệ quốc phòng với các nước Đông Nam Á và tăng cường giúp các quốc gia này cải thiện năng lực hàng hải, trong đó có huấn luyện và chuyển giao thiết bị từ Lực lượng Bảo vệ bờ biển Nhật Bản. Ông Suga cũng kêu gọi các bên liên quan đến vấn đề biển Đông giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình dựa trên luật pháp quốc tế, tránh dùng vũ lực hoặc hành động cưỡng ép.
Thủ tướng Nhật Bản Suga Yoshihide tại buổi họp báo ở thủ đô Jakarta - Indonesia hôm 21-10 Ảnh: REUTERS
Theo Reuters, chuyến công du Việt Nam và Indonesia của Thủ tướng Suga là một phần nỗ lực của Nhật Bản nhằm thắt chặt quan hệ với các nước thành viên ASEAN và giúp khôi phục nền kinh tế đất nước. Ngoài ra, việc ông Suga chọn Đông Nam Á là điểm đến trong chuyến công du đầu tiên sau khi nhậm chức còn nhằm nêu bật tầm quan trọng của khu vực này đối với Nhật Bản.
Chuyến đi diễn ra sau cuộc họp ở thủ đô Tokyo vào tháng này của "Bộ tứ kim cương" (gồm Mỹ, Úc, Nhật Bản, Ấn Độ). Trung Quốc mô tả nhóm này là một "NATO thu nhỏ" nhằm kìm hãm sự phát triển của Bắc Kinh. Tuy nhiên, Thủ tướng Suga đã bác bỏ chỉ trích này đồng thời nhấn mạnh những hành động của Tokyo ở biển Đông không nhằm vào một quốc gia cụ thể nào.
Dù vậy, Nhật Bản xem việc Trung Quốc đẩy mạnh hoạt động quân sự là một mối đe dọa an ninh và sách trắng quốc phòng của họ cáo buộc Bắc Kinh đơn phương thay đổi hiện trạng biển Đông. Tại mỗi chặng dừng chân của chuyến công du, Thủ tướng Suga đều nhấn mạnh rằng các nước Đông Nam Á đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng "một khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và rộng mở".
Đây là tầm nhìn về sự hợp tác kinh tế và an ninh giữa các nước do người tiền nhiệm Abe Shinzo khởi xướng để đối phó với ảnh hưởng và sức mạnh gia tăng của Trung Quốc. Về mặt ngắn hạn, chính phủ của ông Suga dự kiến theo đuổi phần lớn chính sách đối ngoại của ông Abe.