80% tuyến đê bao xuống cấp

Đê bao có thể vỡ bất cứ lúc nào

Ông Trần Văn Tám - nông dân ngụ khu phố 1, phường Thạnh Lộc - cho biết: “Chẳng cần phải đợi đến mùa mưa nước mới tràn đê, gây vỡ bờ, chỉ cần mỗi khi nước triều lên là nước mấp mé mặt đê và tràn nhẹ vào ruộng, vườn của tụi tôi. Bình quân mỗi năm, các hộ dân ngụ khu vực này đều bị tràn bờ, vỡ đê ít nhất là từ 3 - 4 lần, còn gặp năm mưa, bão nhiều như mấy năm qua thì chuyện vỡ đê xảy ra liên tục”.

Dọc theo những con đê thuộc khu vực phường Thạnh Xuân, Thạnh Lộc, quận 12, chúng tôi đều thấy hệ thống chân đê quá nhỏ so với mặt đê vì người dân chỉ đắp phía trên còn đất dưới chân đê bị sạt lở trầm trọng nên có thể bị vỡ bất cứ lúc nào. Tương tự, người dân ngụ ven tuyến đê bao rạch Cầu Làng tại phường Hiệp Bình Chánh, quận Thủ Đức, cho biết vỡ đê bao và nước tràn bờ là chuyện “thường ngày ở phường”. Chỉ mới mấy cơn mưa trong những ngày gần đây, tuyến đê bao ven rạch đã có dấu hiệu bị sạt lở, xói mòn trầm trọng. Đây cũng là hoàn cảnh chung của những người dân ngụ ven các tuyến đê bao phường An Phú Đông (quận 12), xã Nhị Bình (huyện Hóc Môn), phường Hiệp Bình Chánh, Hiệp Bình Phước (quận Thủ Đức), phường 17 (quận Gò Vấp)...

Những công trình đê bao “dậm chân tại chỗ”

Theo số liệu của Ban Chỉ huy Phòng chống lụt bão (BCH PCLB) TP, hệ thống sông, rạch của TP dài 7.880 km phải tiếp nhận nước của các đợt triều cường, lũ lụt, lũ xả từ hồ thượng nguồn và mưa bão hàng năm. Thế nhưng, hệ thống đê bao của TP chỉ mới có 334 km, chiếm chưa đến 5% hệ thống sông, rạch mà gần 80% các tuyến đê bao này đã xuống cấp. Do vậy, khi có lũ lớn kết hợp với các hồ thượng nguồn xả lũ thì chuyện vỡ đê xảy ra là điều đương nhiên. Trong khi đó, hàng loạt công trình đầu tư nâng cấp đê bao, hệ thống thủy lợi thì cứ “dậm chân tại chỗ” hay triển khai rất chậm như: Công trình thủy lợi rạch Gò Dưa, công trình thủy lợi Bình Lợi B, Nhơn Đức, Tam Tân - Thái Mỹ, Hóc Môn - Bắc Bình Chánh... Theo BCH PCLB TP, nguyên nhân là do nguồn vốn eo hẹp. Có trường hợp như công trình thủy lợi bờ hữu sông Sài Gòn với tổng vốn đầu tư trên 152 tỉ đồng, có quy mô bao bọc hệ thống đê bao sông Sài Gòn - Vàm Thuật, phục vụ tiêu thoát nước cho gần 2.500 ha hoa màu của huyện Hóc Môn, quận 12 đã được Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cùng UBND TP phê duyệt, triển khai gấp rút, dự định sẽ hoàn thành một số đoạn cơ bản trong mùa mưa bão năm 2001, nhưng đến nay mới chỉ ở giai đoạn... đo vẽ để đền bù, giải tỏa. Tương tự, công trình đê bao sông Sài Gòn tại huyện Củ Chi được Phó Bí thư Thành ủy Võ Văn Cương chỉ đạo phải sớm có kế hoạch thực hiện trong năm 2001 hiện vẫn mới chỉ là kế hoạch trên giấy. Theo BCH PCLB các quận, huyện, nguồn kinh phí dành cho PCLB ở các địa phương rất ít, chỉ đủ cho việc gia cố, tôn cao các đoạn đê bao có quy mô nhỏ. Trong khi đó, ở các quận, huyện, tình trạng sang nhượng đất nông nghiệp trong các khu quy hoạch thời gian qua vô cùng lộn xộn, nên việc quy hoạch hệ thống thủy lợi, đê bao càng trở nên hết sức phức tạp và bất cập. Hậu quả là hoa màu, vật nuôi, cây kiểng của người dân ngụ ven sông rạch có bị ngập nước hay không đành phó mặc cho may rủi của... thời tiết.