Cần Thơ, Vĩnh Long sẽ ngập nặng

Theo bà Trần Thị Lan Anh, Phó Cục trưởng Cục Phát triển đô thị Việt Nam (Bộ Xây dựng), ĐBSCL có 161 đô thị phân bố theo các hành lang dọc hệ thống sông chính và trục giao thông quan trọng. “Mạng lưới đô thị tuy hình thành theo định hướng không gian đô thị toàn vùng nhưng liên kết giữa các đô thị chưa chặt chẽ và đồng đều. Các dự án hạ tầng như cấp nước, thoát nước, xử lý nước thải, rác thải còn thiếu và chậm triển khai. Các đô thị lớn, trung tâm công nghiệp, nông nghiệp của vùng nằm ở khu vực dễ bị tổn thương do biến đổi khí hậu (BĐKH)…” - bà Anh nhìn nhận.

Nhiều đô thị ở ĐBSCL đang bị ngập sâu do mưa, triều cường hoặc bị nước mặn tiến vào nội đồng có thể lý giải do các công trình hạ tầng kỹ thuật đô thị chưa hoàn chỉnh hoặc không có. Các trục tiêu thoát nước chính bị bồi lắng, thu hẹp, không bảo đảm tiêu thoát nước trong mùa mưa…

Nội ô TP Cần Thơ ngập sâu trong cơn mưa lớn vào giữa tháng 10-2015

PGS-TS-KTS Lưu Đức Cường, Phó Viện trưởng Viện Quy hoạch Đô thị và Nông thôn quốc gia (VIUP), cho rằng ứng với kịch bản lũ thượng lưu tăng 15% đến năm 2050 thì có gần 3,2 triệu ha (chiếm gần 83,7% diện tích vùng) bị ngập sâu hơn 0,5 m và có hơn 2,4 triệu ha (chiếm 64,5% diện tích vùng) bị ngập trên 1 m. Trong đó, Cần Thơ và Vĩnh Long là 2 đô thị ngập nặng nề nhất. Các đô thị ở Tiền Giang, Bến Tre, Trà Vinh, Bạc Liêu và Cà Mau với mức ngập trên 0,5 m sẽ kéo dài từ 5-7 tháng.

Bà Anh phân tích: “Tình hình lũ lụt tại Cần Thơ diễn biến bất thường trong những năm gần đây. Nếu năm 2000 mực nước lũ là 1,79 m thì năm 2011 đạt mốc 2,15 m. Dự báo, nước biển dâng 1 m sẽ gây ngập 68% diện tích TP, nếu lên 2 m thì làm ngập tới 99%. Đặc biệt, Cần Thơ đang đối mặt ngập lụt do triều cường chứ không phải do lũ từ thượng nguồn tràn về như trước đây”. PGS-TS-KTS Lưu Đức Cường đưa ra nhiều giải pháp về quy hoạch đô thị cho vùng ĐBSCL. Đối với vùng Tứ giác Long Xuyên và Đồng Tháp Mười, cần phát triển đô thị theo nguyên tắc thích ứng lũ: đô thị hạn chế phát triển tập trung, giành không gian chứa nước và các kênh chuyển nước lớn kết nối hồ. Đô thị trung tâm cần dành không gian giữ nước tạm thời, kiểm soát ngập lụt, phát triển đê bao, cống kiểm soát lũ, triều. Đô thị ven biển phát triển phi tập trung, gắn với không gian mở dựa trên khung thiên nhiên (rừng ngập mặn, sông nước…).

TS Stephen Tyler, cố vấn cấp cao của ISET, đề xuất: “Phải giảm sử dụng nước ngầm, tăng cường cấp nước sạch cho vùng đô thị để tránh tình trạng sụt lún đất. Bảo vệ hệ sinh thái đất ngập nước, khi xây dựng đường mới phải bảo đảm đủ năng lực thoát nước tránh ngập cục bộ…”.