Gấp rút cứu nguy ĐBSCL

Trước tình hình hạn, mặn diễn ra gay gắt nhất trong lịch sử ở ĐBSCL, ngày 7-3, tại TP Cần Thơ, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã làm việc với các tỉnh, thành phố ở ĐBSCL.

Mất hơn  5.000 tỉ đồng

Từ cuối năm 2015 đến nay, ĐBSCL có gần 160.000 ha lúa bị thiệt hại, ước tính mất gần 5.000 tỉ đồng. Vụ hè thu, nếu khô hạn kéo dài đến tháng 6 thì toàn vùng sẽ có 500.000 ha không xuống giống đúng thời vụ do thiếu nước.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh: “Với 160.000 ha lúa bị thiệt hại sẽ có khoảng 1,5 triệu nông dân bị ảnh hưởng. Hiện lúa đang có giá, các địa phương tập trung ngăn mặn để bảo vệ diện tích lúa đông xuân hiện còn để không bị thiệt hại. Chính phủ đã hỗ trợ 137 tỉ đồng cho 9 tỉnh ĐBSCL để khôi phục sản xuất”. Theo Bộ Tài chính, Chính phủ cũng có chính sách hỗ trợ đầu tư thực hiện phòng chống hạn, xâm nhập mặn. Theo đó, hỗ trợ đối với diện tích trồng lúa bị thiệt hại 30%-70% từ 1-1,5 triệu đồng/ha, thiệt hại trên 70% hỗ trợ từ 2-3 triệu đồng/ha.

Một con kênh ở tỉnh Hậu Giang đã cạn nước Ảnh: NGỌC TRINH

Qua thống kê của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT), hiện có khoảng 155.000 hộ gia đình (khoảng 575.000 người) ở ĐBSCL thiếu nước sinh hoạt. Do hạn hán, nguồn nước cạn kiệt, nhiều khu vực đang nằm trong mức độ cảnh báo cháy cao (cấp 4, cấp 5), đặc biệt là 2 cánh rừng lớn U Minh Thượng và U Minh Hạ. Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Cao Đức Phát kiến nghị phải ưu tiên nguồn nước ngọt cho cấp nước sinh hoạt, nơi có ống thì kéo ống cấp nước, nơi không có thì chuyên chở cho dân.

Ưu tiên nước ngọt cho người

Ông Võ Thành Hạo, Bí thư Tỉnh ủy Bến Tre, làm “nóng” hội trường khi cho biết tỉnh này có 160 xã có nguồn nước nhiễm mặn từ 1%-2% và chỉ còn 4 xã của huyện Chợ Lách là chưa bị nước mặn tấn công; 88.000/350.000 hộ dân trong tỉnh thiếu nước ngọt, dân tại 40 xã phải mua nước ngọt (dưới ao) của những hộ dân khác từ 40.000-70.000 đồng/m3. Nhiều trường học, bệnh viện, khách sạn, nhà máy không có nước ngọt gây khó khăn cho sinh hoạt. Với những nơi này, ngành chức năng cho sử dụng đường ống riêng hoặc sử dụng xe bồn chở đến tận nơi có đăng ký sử dụng nước.

Tại tỉnh Bến Tre, rơm cho bò ăn thiếu trầm trọng, dân phải sang các tỉnh khác mua với giá cao nên một số hộ đã bán bớt bò với giá thấp hơn 10 triệu đồng/con so với những năm trước. Tỉnh Bến Tre cho khoan nước tầng nông, khi có nước ngọt cũng khuyến khích người dân chia sẻ lẫn nhau. Ngoài ra, thời gian tới sẽ hỗ trợ các vùng ven biển mua thêm lu, cống nhựa để giữ nước trong nhà, giảm bớt khó khăn do thiếu nước sinh hoạt.

Ông Phạm Vũ Hồng, Chủ tịch UBND tỉnh Kiên Giang, cho biết TP Rạch Giá và 2 huyện Châu Thành, Hòn Đất của tỉnh này đã khoan bổ sung 20.000 m3 nước ngầm để dự trữ. Huyện U Minh Thượng cũng xây hồ chứa tạm để làm trạm cấp nước sinh hoạt cho 5 xã.

Nhiều địa phương ở ĐBSCL đã chủ động ứng trước nguồn vốn dự phòng đắp đập tạm, nạo vét kênh mương, tổ chức bơm chuyền, vận chuyển, lắp đặt các điểm cấp nước công cộng tại các khu vực thiếu nước ngọt...

Chỉ đạo tại hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh: “Phải ưu tiên nguồn nước ngọt hợp vệ sinh cho dân. Vùng nào đủ nước thì xuống giống vụ hè thu, vùng nửa ngọt nửa mặn thì làm công trình đắp đập ngăn mặn lại để có nước ngọt xuống giống cho kịp. Địa phương cần hướng dẫn dân di chuyển lồng bè nếu mặn xâm nhập, hộ nào đang nuôi cá thì cố gắng giữ nước ngọt, thậm chí khoan nước ngầm để bảo vệ”. Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cũng chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước phải khoanh nợ vay của nông dân có sản xuất bị thiệt hại và cho vay ngay để nông dân sản xuất vụ tiếp.

Về lâu dài, sẽ tranh thủ các nguồn vốn từ ngân sách trung ương, trái phiếu Chính phủ, vốn ODA... xây các công trình thủy lợi một cách đồng bộ.