Chất lượng là trên hết!

Công thức tính điểm đầu vào cho tân cử nhân là: Học kỳ I năm lớp 11 + học kỳ II năm lớp 11 + học kỳ I năm lớp 12 ≥ 18 điểm.

Thậm chí có trường chỉ cần lấy điểm học kỳ I năm lớp 12 theo học bạ của học sinh (HS) mà thôi!

Thế mới thấy cuộc cạnh tranh tuyển sinh ĐH, CĐ gay gắt đến dường nào, kể cả khi mọi hoạt động dạy và học phải dừng nhiều tháng do Covid-19 song cuộc đua ấy vẫn diễn ra khốc liệt như đã từng. Khối trường ngoài công lập (NCL) yếu thế hơn, biết thân biết phận nên mở chiến dịch tuyển nguồn sớm.

Dù vậy, có thể thấy trước kết quả tuyển sinh ảm đạm của khối NCL trong năm nay, dựa trên hai kênh tham chiếu. Kênh thứ nhất là bức tranh u buồn của mùa tuyển sinh 2019, một số trường "đói" nguồn tuyển đến mức thí sinh chỉ cần nộp học bạ là đậu ĐH, thế mà trường cũng chỉ tuyển được 20%-30% chỉ tiêu. Kênh thứ hai là những quy định mới của năm 2020 này, theo Quyết định 522 của Thủ tướng Chính phủ về phân luồng HS sau THPT thì chỉ 60% học sinh lớp 12 được tuyển vào các trường ĐH, số còn lại phải vào các trường thuộc hệ thống giáo dục nghề nghiệp. Vậy các trường tư thục vốn sức cạnh tranh về tuyển sinh đã yếu, nay nguồn tuyển bị thu hẹp lại thì nhiều khả năng sẽ "đói" thí sinh hơn.

Và tác động lớn nữa là từ diễn biến mới nhất, năm nay vẫn tổ chức thi THPT nhưng không phải là "một kỳ thi THPT quốc gia - nhiều mục đích" như các năm trước mà chỉ để xét công nhận tốt nghiệp; Bộ GD-ĐT ra đề chung, các địa phương tổ chức thi…

Thực tế cho thấy mỗi khi giao việc tổ chức thi cho các địa phương là sợ tiêu cực. "Bóng ma" của vụ án gian lận điểm thi THPT quốc gia 2018 ở Hà Giang, Sơn La, Hòa Bình nay vẫn còn lởn vởn. Làm sao tránh được tỉ lệ đậu tốt nghiệp toàn là trên 90%, tiệm cận 100%, "mưa điểm 10"? Chất lượng ảo, sàng lọc cách nào để có đầu vào tốt? Giải bài toán này, bên cạnh cuộc thi đánh giá năng lực của các ĐHQG, chắc rằng nhiều trường ĐH tốp dưới sẽ tự chủ tuyển sinh bằng cách tổ chức thi riêng trong tình thế gấp gáp và bị động. Thí sinh có thể đậu hàng loạt nhưng sau đó lượng thí sinh này nếu cũng đậu vào các trường tốp trên thì các em sẽ bỏ các trường tốp dưới ngay. Đi một nước cờ sai thành ra công cốc!

Do vậy, đại đa số trường ĐH tốp giữa và tốp dưới, trong đó khối NCL chiếm phần nhiều, sẽ vận dụng tất cả các phương thức tuyển sinh để bảo đảm chỉ tiêu, trong đó hầu hết chọn giải pháp an toàn là xét tuyển học bạ mới mong có được thật nhiều thí sinh. Nhưng khối 12 năm 2020 do dịch Covid-19 nên học hành lởm khởm như thế, rồi kết quả cuối cấp THPT chưa thi mà đã bị hoài nghi như thế, thì chất lượng giáo dục - đào tạo ĐH sẽ ra sao?

Dù thi cử kiểu nào thì chất lượng dạy và học vẫn phải luôn được đặt lên hàng đầu. Trong lúc chưa quy hoạch lại được hệ thống các trường ĐH cho bài bản thì chỉ còn cách trông chờ vào trách nhiệm của từng lò đào tạo: Mở đầu vào thì phải siết đầu ra!