Cơ chế đặc thù đến đâu!

Đối với quy mô của TP ngày càng lớn, trên 12 triệu dân nên cơ chế quản lý hiện nay đang có nhiều bất cập. Do đó, tôi cho rằng, một số lĩnh vực cần có cơ chế đặc thù hoặc cơ chế phù hợp với quy mô.

Nghị quyết 16-NQ/TW của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển TP HCM đến năm 2020 và các cơ chế chính sách đặc thù của TP HCM, cũng đã nói rõ, qua thực hiện thì TP thấy có một số vấn đề phát sinh mà luật pháp chưa quy định thì Chính phủ cho làm thí điểm. Đây là chủ trương rất thuận lợi cho TP. Lần này, tôi cho rằng có mấy vấn đề lớn.

Thứ nhất, cơ chế phân quyền phân cấp đối với một số lĩnh vực quản lý nhà nước. Theo tổ chức chính quyền địa phương thì giữa trung ương và địa phương có 3 cơ chế: cơ chế phân cấp, cơ chế ủy quyền và cơ chế phân quyền. Tuy nhiên, các luật chuyên ngành lại chưa quy định những cơ chế như vậy. Do đó còn chồng chéo chức năng về công vụ trong một số lĩnh vực giữa trung ương và địa phương nên chưa minh bạch, chưa rõ trách nhiệm. Cụ thể, trong lĩnh vực ngân sách, cần phân rõ phần nào TP có quyền tự chủ, phần nào là không tự chủ. Đấy là tự chủ trong tạo nguồn thu, tự chủ chi.

Thứ hai, trong quản lý đô thị, ví dụ về xây dựng, quy hoạch, đầu tư và xử lý các vấn đề tồn đọng thì phần nào phân quyền cho HĐND TP, phần nào phải xin Chính phủ phải minh bạch.

Thứ ba, trong vấn đề quản lý, xử lý vi phạm hành chính thì có một số cái TP đặt ra quy định ở đô thị đặc biệt sẽ có cách xử lý đặc biệt mới có phát sinh.

Cuối cùng, quan trọng là làm sao để TP chủ động xây dựng đội ngũ công chức địa phương, và chế độ đãi ngộ tương xứng với TP HCM. Chúng ta phân rõ quyền cho HĐND và UBND TP có quyền quyết định bộ máy công chức của mình sao cho phù hợp mà không phải theo các tỉnh thành khác.

Lần này sẽ có cơ chế để phân quyền từng lĩnh vực, phần nào là quyền của địa phương, giao quyền chủ động trung ương giám sát. Dĩ nhiên HĐND có trách nhiệm quyết định, giám sát việc thực thi. TP sẽ phát huy quyền tự chủ, năng động, sáng tạo.

Về ngân sách thì tạo cho cơ chế để TP phát triển, tạo nên cơ sở để huy động nguồn lực. Ví dụ, mô hình Công ty Tài chính TP (HFIC) là cần nâng tầm lên thành công cụ huy động phát triển hạ tầng cho TP…

(*) Tựa do tòa soạn đặt.