Ông Trump phủ bóng APEC

Việc ông Donald Trump đắc cử Tổng thống Mỹ ít nhiều phủ bóng lên Hội nghị Thượng đỉnh Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC), diễn ra tại thủ đô Lima - Peru trong 2 ngày 19 và 20-11 (giờ địa phương).

TPP “chết”, Trung Quốc hưởng lợi?

Theo AP, ông Trump, từng công khai không ủng hộ những loại thỏa thuận thương mại tự do, dự kiến là tâm điểm thảo luận tại Hội nghị APEC năm nay. Điều này nhiều khả năng làm thay đổi chương trình nghị sự của hội nghị lẽ ra là dịp chào tạm biệt Tổng thống Mỹ đương nhiệm Barack Obama.

Đây là hội nghị thượng đỉnh quốc tế cuối cùng của ông trước khi rời Nhà Trắng ngày 20-1-2017. Vì thế, thay vì dành thời gian thảo luận Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), ông Obama có thể phải trả lời những câu hỏi không thoải mái về tương lai của thỏa thuận này, bên cạnh những cam kết gây lo ngại khác của ông Trump, trong đó nổi bật là “cải tổ toàn diện” chính sách thương mại…

“Các lãnh đạo thế giới đang hy vọng ông ấy (Trump) sẽ ôn hòa hơn khi vào Nhà Trắng” - ông Fred Bergsten, nhà nghiên cứu cao cấp tại Viện Kinh tế Quốc tế Peterson (Mỹ), nhận định.

TPP gồm 12 thành viên nhưng không có sự tham gia của Trung Quốc. Đây được xem là nỗ lực mạnh mẽ của chính quyền ông Obama nhằm giữ chân các đối tác thương mại ở châu Á trong quỹ đạo của Mỹ. Vì thế, Trung Quốc chắc chắn là nước hưởng lợi trong trường hợp TPP bị chính quyền ông Trump khai tử.

Hội nghị Thượng đỉnh APEC ở Peru là dịp không thể tốt hơn để nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới ra sức quảng bá Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP), hiện gồm Trung Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ, Hàn Quốc, Úc, New Zealand và 10 nước ASEAN.

Đáng chú ý là 7 nước ký TPP cũng là thành viên RCEP nhưng không có Mỹ. Peru hiện là nước thành viên TPP mới nhất tính đến chuyện gia nhập RCEP dù vẫn hy vọng ông Trump sẽ đổi ý.

“Chúng tôi phải tìm hiểu xem hiệp định tham vọng thế nào. Ngay cả khi nó không sâu rộng như những thỏa thuận khác, chúng tôi vẫn sẽ tham gia” - Bộ trưởng Bộ Thương mại Peru Eduardo Ferreyros nói về RCEP.

Việc ông Donald Trump thắng cử sẽ được bàn nhiều tại Hội nghị Thượng đỉnh APEC ở thủ đô Lima - Peru Ảnh: AP

Mỹ không lo ngại

Trong dấu hiệu cho thấy chính quyền ông Obama chưa chịu từ bỏ TPP, Mỹ đã đề xuất tiến hành phiên tham vấn cấp cao về hiệp định này, dự kiến diễn ra ngày 18-11 (giờ địa phương) bên lề Hội nghị Cấp cao APEC.

Mặt khác, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry nói với Reuters rằng Washington không lo ngại về việc Bắc Kinh thúc đẩy các thỏa thuận kinh tế của mình tại hội nghị ở Lima. “Nếu Trung Quốc có ý tưởng hay, chúng ta nên xem xét nó và đánh giá xem liệu nó có hợp với mình hay không” - ông Kerry nhấn mạnh.

Bản thân ông Obama cũng tìm cách xoa dịu nỗi lo của các đồng minh, đối tác khi lên tiếng bảo vệ mạnh mẽ sự toàn cầu hóa trước khi đến Peru. Trong bài viết đăng trên tạp chí kinh doanh Wirtschaftswoche (Đức) nhân dịp thăm Berlin, cả ông chủ Nhà Trắng lẫn Thủ tướng Đức Angela Merkel cùng nhấn mạnh rằng sự hợp tác đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế toàn cầu đang tăng trưởng nhanh và thế giới sẽ không quay trở lại thời kỳ trước toàn cầu hóa.

Trong khi đó, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe, một trong những nhà lãnh đạo ủng hộ mạnh mẽ TPP, đã ghé TP New York gặp ông Trump hôm 17-11 trước khi dự Hội nghị APEC. Ông Abe không hé lộ chi tiết cuộc gặp mà chỉ mô tả ông Trump là một “nhà lãnh đạo đáng tin cậy”.

Theo Reuters, Thủ tướng Nhật chắc chắn muốn ông Trump làm rõ những phát biểu đáng lo ngại được đưa ra lúc tranh cử, như yêu cầu đồng minh trả thêm tiền nếu muốn lực lượng Mỹ đồn trú và lập trường phản đối TPP.

Trước khi các nhà lãnh đạo 21 nền kinh tế APEC nhóm họp, hội nghị Bộ trưởng Thương mại và Ngoại giao APEC diễn ra trong 2 ngày 17 và 18-11, tập trung thảo luận những vấn đề như phong trào chống toàn cầu hóa, sự trỗi dậy của chủ nghĩa bảo hộ và bất bình đẳng thu nhập.

Đáng chú ý, các bộ trưởng còn thảo luận kết quả cuộc nghiên cứu về tính khả thi của đề xuất thành lập Khu vực Thương mại Tự do châu Á - Thái Bình Dương, tập hợp toàn bộ thành viên APEC. Kết quả cuộc nghiên cứu do Mỹ - Trung Quốc thực hiện này sẽ được trình lên các nhà lãnh đạo APEC sau đó.