Bòn nơi khố rách đãi nơi quần hồng

Petrolimex vài năm qua liên tục lãi rất đậm. Ảnh: HOÀNG TRIỀU

Đây là mức lãi “kinh khủng”, nhất là giữa tình hình sản xuất - kinh doanh của cộng đồng doanh nghiệp còn rất khó khăn, dù so với tầm vóc của Petrolimex thì chưa phải là lớn. Tập đoàn này tất nhiên hoan hỷ với kết quả đó nhưng người dân chắc chắn chẳng mừng dù đáng lý ra với bất kỳ thương hiệu nội địa nào ăn nên làm ra thì cũng đáng được chia vui.

Không hoan nghênh vì biết Petrolimex chẳng mấy giỏi giang, tài cán gì trong việc tạo ra lợi nhuận hàng ngàn tỉ. Tuyệt đại đa số người dân là khách hàng của Petrolimex, của ngành xăng dầu, nên hầu bao của bên bán đầy lên thì túi tiền của bên mua vơi đi. Vơi một cách ấm ức. Ấm ức mà không làm gì được bởi cơ chế đã không tạo ra cạnh tranh về giá để khách hàng chọn lựa. Ấm ức vì người tiêu dùng hoài nghi mình bị móc túi công nhiên bằng các thủ thuật tăng nhanh - giảm chậm, tăng nhiều - giảm ít, lời thật - lỗ giả đã diễn đi diễn lại bao lần mà chưa một lần bị cơ quan hữu trách đưa ra ánh sáng.

Trong các lý do tạo lãi “khủng” giải trình với Ủy ban Chứng khoán nhà nước, dễ dàng nhận ra vài yếu tố khiến Petrolimex kiếm tiền đơn giản, như: “Giá xăng dầu thế giới duy trì ở mức thấp và biến động trong biên độ hẹp, chính sách tài chính tiền tệ trong nước tương đối ổn định, lãi suất cho vay vốn ở mức hợp lý..., đây chính là những điều kiện thuận lợi...”; và “sản lượng xuất bán xăng dầu quý III/2015 của toàn tập đoàn tăng trưởng 4,2% so với cùng kỳ, trong điều kiện kinh doanh có hiệu quả đã làm cho quy mô lợi nhuận tăng so với cùng kỳ năm 2014”.

Hầu hết là yếu tố khách quan, kiểu “thiên thời, địa lợi” thì không lãi đậm mới lạ. Lạ hơn là khi (tạm) lỗ (?) thì bắt người tiêu dùng bù giá nhưng kết sổ hằng quý đều lãi to và thực tế mấy năm qua cho thấy dù giá xăng dầu thế giới lên hay xuống, Petrolimex vẫn no cơm ấm cật.

Biết là trong tổng lợi nhuận sau thuế hợp nhất chưa bóc tách riêng từ kinh doanh xăng dầu lãi - lỗ ra sao song giả định mảng này có lỗ đi nữa mà toàn tập đoàn vẫn kiếm được hàng ngàn tỉ đồng thì bất cứ ai hay tin cũng cảm thấy đắng đót. Đắng đót vì số đông người dân còn cơ cực nhưng không được hưởng giá xăng dầu hợp lý và sự bất hợp lý ấy - có phần được dung dưỡng bởi cơ chế điều hành thiếu minh bạch, thiếu sòng phẳng - đã làm giàu cho thiểu số. Thế này thì có khác nào “bòn nơi khố rách đãi nơi quần hồng”?!

Kinh doanh “hiệu quả” mà không được tán dương, lại bị nghi ngờ, quả là chuyện hiếm có, chắc chỉ xảy ra ở xứ ta. Ấy là do thống lĩnh, do độc quyền. Hãy phá thế độc quyền đi để tạo ra cạnh tranh, lợi sẽ được nhiều hơn mất - lời đề nghị khẩn thiết này đã được nhiều cá nhân, tổ chức có trách nhiệm “gọi tên biết bao lần” song đối với các cơ quan quản lý trực tiếp thì cứ vẫn như gió thoảng mây bay...