Luật có nhưng khó thực hiện

Một cán bộ Thanh tra Lao động TPHCM kể: BLLĐ có nhiều quy định về việc NSDLĐ phải bảo đảm nơi làm việc đạt tiêu chuẩn về không gian, độ thoáng, độ sáng, đạt tiêu chuẩn vệ sinh cho phép về bụi, hơi, khí độc, phóng xạ, điện từ trường, nóng, ẩm, ồn, rung và các yếu tố có hại khác. Các yếu tố đó phải được định kỳ kiểm tra đo lường. Trong thực tế, tại TPHCM, có đến hơn 70% các DN nhỏ và vừa được kiểm tra không bảo đảm điều kiện làm việc cho NLĐ về ánh sáng, nhiệt độ, tiếng ồn... Đối với quy định NLĐ tham gia quản lý DN thì rất khó, nếu không nói là không thể thực hiện. Còn đình công thì không có vụ nào theo đúng trình tự pháp luật kể từ năm 1995 đến nay.

Ông Lại Văn Lâm, Trưởng Phòng Nhân sự Công ty Việt Đại (quận 6- TPHCM), lại kể một câu chuyện khác khiến ông “dở khóc dở mếu”: Một nhân viên của công ty sau khi nghỉ việc đã khiếu nại khắp nơi để đòi sổ lao động. “Từ trước tới nay, công ty có làm sổ cho NLĐ đâu nên lấy gì mà trả như quy định tại điều 43 BLLĐ? Tôi biết nhiều công ty khác cũng không làm...”.

Quy định thiếu rõ ràng

Một quy định khác của BLLĐ cũng khiến cả hai bên khó xử là vấn đề giao kết hợp đồng lao động “bằng miệng”. Bà Hoàng Thanh Trang, Giám đốc Công ty Phúc Thịnh (quận Tân Phú- TPHCM), phân tích: “Ông bà ta nói lời nói gió bay. Giao kết bằng miệng được pháp luật thừa nhận nhưng trong thực tế lại không có cơ sở pháp lý để thực hiện. Gặp chủ DN tử tế thì NLĐ được nhờ, ngược lại, NLĐ sẽ chịu muôn phần thua thiệt”.

Thời gian gần đây, LĐLĐ TP nhận được nhiều đơn thư của NLĐ khiếu nại về việc đột ngột bị “cấm cửa” khi chỉ còn vài ngày nữa là hết hạn thử việc. Làm việc với các cơ quan chức năng, DN viện dẫn điều 32 BLLĐ quy định “Trong thời gian thử việc, mỗi bên có quyền hủy bỏ thỏa thuận làm thử mà không cần báo trước và không phải bồi thường...”.  Ông Lê Ngọc Minh, ngụ tại quận 3 - TPHCM, bức xúc: “Tôi có bằng đại học, 8 năm kinh nghiệm làm nhân viên kinh doanh, được Công ty Khang An nhận vào thử việc ở chức danh trợ lý trưởng phòng kinh doanh. Làm được 58 ngày, sang ngày thứ 59, khi đến công ty, bảo vệ không cho vào. Sau đó, tôi được thông báo lý do là công ty hủy bỏ thỏa thuận thử việc”.

Chính sách lao động nữ: Có cũng như không!

Đối với lao động nữ, BLLĐ có rất nhiều quy định để ưu đãi, bảo vệ nhưng trong thực tế, hầu như rất khó thực hiện. Chẳng hạn quy định về việc “các cơ quan Nhà nước có trách nhiệm mở rộng nhiều loại hình đào tạo thuận lợi cho lao động nữ để ngoài nghề đang làm, lao động nữ còn có thêm nghề dự phòng và để việc sử dụng lao động nữ được dễ dàng, phù hợp với đặc điểm về cơ thể, sinh lý và chức năng làm mẹ của phụ nữ”. Hay quy định “Nghiêm cấm NSDLĐ có hành vi phân biệt đối xử với phụ nữ... NSDLĐ phải thực hiện nguyên tắc bình đẳng nam nữ về tuyển dụng, sử dụng, nâng bậc lương và trả công lao động”. “Việc các DN chỉ tuyển lao động nam công khai trên các phương tiện truyền thông đại chúng, nếu không phải phân biệt đối xử thì là gì?” - bà Thạch Thị Nhàn, cán bộ nữ công một công ty may tại quận 12 - TPHCM, cho biết.