Tại cuộc tọa đàm "Hai kịch bản từ đề xuất đánh thuế sở hữu nhà ở thứ 2" diễn ra tại Hà Nội sáng 7-9, nhiều chuyên gia và đại diện doanh nghiệp kinh doanh bất động sản (BĐS) đều cảnh báo thị trường BĐS sẽ có những xáo trộn lớn và thậm chí đóng băng nếu sắp tới, nhà nước ban hành một sắc thuế đánh vào tài sản trên đất (nhà ở).
Nhiều ý kiến cho rằng nếu đánh thuế sở hữu nhà thứ 2 hiện nay sẽ giết chết thị trường nhà cho thuê Ảnh: TẤN THẠNH
Ông Lê Viết Hải, Chủ tịch Tập đoàn Xây dựng Hòa Bình, nêu quan điểm không thể không đánh thuế BĐS nhưng vấn đề là phải làm thế nào. Nếu đánh thuế nhà thứ 2 sẽ giết chết thị trường nhà cho thuê vì người thuê nhà là đối tượng phải chịu loại thuế này. Đây là những người có thu nhập thấp, không có điều kiện mua nhà. "Các nước đánh thuế cho tất cả BĐS chứ không phân biệt nhà thứ nhất, nhà thứ 2. Nếu đánh thuế theo nhà thứ nhất, thứ 2, chủ nhà có diện tích 1.000 m2 không phải đóng thuế nhưng người có 2 nhà, mỗi nhà 50 m2 lại phải đóng thuế là bất công" - ông Hải nói.
Ông Nguyễn Mạnh Hà - Chủ tịch Hội Môi giới BĐS Việt Nam, Phó Chủ tịch Hiệp hội BĐS Việt Nam - cảnh báo thị trường BĐS vừa ổn định được khoảng 3-5 năm, nếu đưa ra sắc thuế này sẽ ngay lập tức có tác động tiêu cực vì đây là thị trường rất nhạy cảm với chính sách. Đặc biệt sẽ ảnh hưởng đến nguồn cung nhà cho thuê. "Hiện nay quỹ nhà cho thuê của Việt Nam chỉ chiếm xấp xỉ 10% trong khi tại các quốc gia khác chiếm tỉ trọng 70%, đa số là do các doanh nghiệp cung cấp, không phải nguồn cung từ Chính phủ" - ông Hà dẫn số liệu.
GS Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, cho rằng trên thế giới không có khái niệm đánh thuế nhà ở thứ 2, thứ 3. "Chúng ta hơi vội vã học kinh nghiệm Singapore nhưng bản chất thị trường và nguồn cung nhà ở của Việt Nam và Singapore rất khác nhau. Singapore chỉ có một nguồn cung nhà ở của nhà nước nên họ có đơn vị tính nhà thứ nhất, thứ 2, còn như Việt Nam muốn đánh thuế nhà phải tính theo diện tích" - ông dẫn chứng.
Cùng quan điểm, ông Matthew Powell, Giám đốc Savills Hà Nội, cho rằng Singapore đánh thuế nhà ở thứ 2 với người dân trong nước từ 3%-10%, với người nước ngoài là 10%-15% do có quá nhiều người nhập cư, cung nhà ở không đáp ứng đủ cầu, cần có chính sách thuế để cân bằng thị trường. Còn ở Việt Nam, việc đánh thuế với nhà ở thứ 2 cần thận trọng vì nguồn cầu còn chưa ổn, do đó khó có thể áp dụng lý thuyết của các nước khác vào Việt Nam.
Ông Nguyễn Văn Phụng, Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế doanh nghiệp lớn Tổng cục Thuế, cho biết đến nay, Bộ Tài chính chưa có văn bản chính thức nào về việc đánh thuế nhà thứ 2 nhưng về lâu dài cần có một đạo luật về đánh thuế tài sản BĐS. "Xuất phát từ thực tiễn gần đây có nhiều ý kiến cần phải đánh thuế nhà ở thứ 2, thứ 3 nhưng cần phải có lộ trình khi nào áp dụng, mức thuế bao nhiêu, có quản lý được không… Bộ Tài chính đã lập ra nhóm chuyên gia để thực hiện vấn đề này. Để ban hành một sắc thuế cần phải mất cả chục năm, bảo đảm 4 tiêu chí đơn giản, công bằng, hiệu quả, khả thi" - ông Phụng nói.
Cũng theo ông Phụng, hiện nay các thông tin về thị trường BĐS chưa được công khai minh bạch và liên thông. Giữa các cơ quan quản lý, chia sẻ thông tin là vấn đề rất khó. Khi dữ liệu thông tin về tài sản nhà, đất chưa có thì đánh thuế không thể công bằng và đúng mục tiêu mà chỉ gây xáo trộn thị trường. Do đó, trong trung hạn, năm 2017-2018 chưa đặt vấn đề đánh thuế căn nhà thứ 2 vì để ra một đạo luật phải có quy trình ban hành văn bản rất chặt chẽ. Trong quá trình đó phải thu thập ý kiến người dân, nếu được sự đồng thuận cao mới đưa vào chương trình xây dựng pháp luật trình Quốc hội thông qua.
Nên đánh thuế cao nhà đất bỏ hoang
Ông Nguyễn Mạnh Hà nêu quan điểm đồng ý cần đánh thuế tài sản nhưng không nên đánh thuế nhà thứ 2. Thay vào đó cần sửa đổi toàn diện thuế sử dụng đất phi nông nghiệp để điều chỉnh những bất hợp lý, nuôi dưỡng nguồn thu. "Theo tôi, không nên đánh thuế nhà thứ 2 và coi đó là biện pháp chống đầu cơ. Thay vào đó cần sửa đổi thuế thu nhập cá nhân trong BĐS. Đặc biệt, những nhà đất bỏ hoang, đất không sử dụng cần phải đánh thuế cao. Còn những nhà đất cho thuê thì bản thân người cho thuê nhà đã phải nộp thuế thu nhập cá nhân nên việc đánh thuế nhà ở cần phải được giảm hơn" - ông Hà đề xuất.