Cá tào lao nướng ẢNH: TRẦN CAO DUYÊN
Cá tào lao mình thon, dài… miên man nên cái nóng cũng uốn lượn, cái nồng nàn cũng vòng vèo. Thật khó mà cưỡng nổi mùi thơm khi cá vừa chín tới. Nướng cá trong sân, hương bay đầu ngõ. "Vấp" phải mùi hương này, người qua đường chỉ có thể... liêu xiêu, thậm chí "hoang mang" tự hỏi đây có phải là hương tào lao nướng?
Mùa này cá tào lao nhiều nên mức giá cũng mềm, cỡ 80.000 đồng/kg. Chừng đó đủ cho nhóm 4 - 5 người "họp tổ". Nói cho rõ, đó là mức giá tại bến. Ra chợ là giá đã nhích lên 100.000 đồng. Còn rủng rỉnh làm sang, ngất ngưởng vô quán nhậu thì xin thưa: 200.000 đồng một đĩa không thêm không bớt.
Tào lao là giống cá biển sống ở tầng đáy, lưới rê dài cỡ trăm sải tay mới bắt được nó. Cá tào lao thịt nhiều, săn chắc, đạm rất cao. Cá này cắt khúc kho rim, ăn với cơm nóng thì cứ là… thả tim. Lạng hai bên sườn, xắt từng miếng nhỏ tái với chanh sẽ có món gỏi ngon đình đám. Và còn nhiều món khác nữa. Nhưng món nướng vẫn được cho là "chất" nhất vì hương vị thơm ngon đậm đà.
Khi nướng, cá được cắt từng khúc. Từng có những bữa tiệc chuyên "tào lao" nướng, xếp từng dãy cong cong trên lá chuối xanh nhìn giống đoàn xe lửa. Chủ tiệc nói cười rôm rả, mời các "đồng ẩm" rằng tàu đã vào ga. Xin mời quý khách lên toa!
Và cũng đã từng có chuyện, ăn cá tào lao nướng rồi cãi nhau sao cá ngon vầy mà tên là… tào lao? Có người sau vài ly lâng lâng đã chém gió rằng tên gốc là "cá lao", vì mỏ cá dài và nhọn như mũi lao. Rồi một tay tào lao nào đó thêm chữ "tào", gọi là cá "tào lao" để nói cho thuận miệng. Đúng sai không biết nhưng cũng đã tập trung vào chuyên môn: Ăn cá tào lao thì nói về chủ đề… tào lao chứ sao nữa!
Làng mình là làng biển, cái rẻo đất cực nam của tỉnh Quảng Ngãi. Hai phần ba dân số là ngư dân trẻ . Chất "trẻ" của họ đã làm cho cá tào lao phần nào có chút lãng mạn. Là bởi mỗi lần ngồi với nhau họ hay chọn cái "view" thoáng đãng. Lai rai trong nhà bàn ghế đầy đủ, có vợ có con, cần muối ớt có muối ớt, cần bia có bia. Vậy mà không! Cứ rủ nhau vác chiếu, ôm cái lò nướng, xách vài ký than, chén muối ớt, chai rượu nhỏ, mấy ly con thẳng hướng bãi biển. Khi thì dưới bóng dương xanh, trên thảm cát vàng, lúc "nắng chia nửa bãi". Khi thì bên cạnh mấy gốc dừa cách chân sóng không xa. Nướng cá tào lao đơn giản lắm. Chặt mỏ, chặt đuôi, làm ruột, cắt khúc là xong.
Ngư dân nướng cá có khi ngon hơn nhà hàng. Miếng cá nào cũng được xoay trở mọi hướng, bảo đảm từng khúc cá đi qua lửa đều đặn đến từng chút một. Da cá màu hồng, bắt lửa than chuyển sang màu nâu đậm là hương đã bay lên. Chén muối ớt coi dễ làm vậy mà "trình" lắm. Muối phải là muối bọt (vừa kết tinh trên mặt ruộng) mới "thanh". Ớt phải có trái đỏ, trái xanh để tạo với màu trắng của muối cho đẹp. Giã sao cho vỏ ớt nát nhuyễn trong khi muối vẫn còn hạt li ti. Không chanh, không bột ngọt chen vào vì như thế sẽ làm phai đi độ mặn của muối và độ cay nồng của ớt.
Khúc cá đang nóng, dùng tay bẻ, xé ra từng miếng, hạ xuống chén muối ớt rồi đưa lên... Chu cha ơi! Phút giây ấy nó bồng bềnh lắm, thật khó nói nên lời. Chầm chậm thưởng thức để lắng nghe chất ngọt thơm tiết ra từ thớ cá hòa trộn cùng vị nồng mặn của muối ớt. Đâu có ai lạ gì món này nhưng vẫn không ngớt xuýt xoa khen. "Cụng cái coi", ai đó nhắc. Đó là những ly rượu con con khiến mồi vốn đã ngon thêm tròn ý vị.