Khâu nhục (hay còn gọi là khau nhục, nằm khâu) là món ăn có nguồn gốc từ Quảng Đông, Trung Quốc, được du nhập vào Việt Nam từ lâu. Qua thời gian, khâu nhục đã trở thành món ăn nổi tiếng của một số vùng thuộc các tỉnh phía Bắc như Lạng Sơn, Bắc Giang.

Đặc biệt, tại huyện Tiên Yên, tỉnh Quảng Ninh, món khâu nhục cũng trở thành đặc sản nức tiếng của người dân địa phương.

Tên của món ăn này xuất phát từ phiên âm tiếng Hoa, trong đó "khâu" có nghĩa là "hấp đến mềm rục" còn "nhục" có nghĩa là "thịt". Do vậy, khâu nhục được hiểu là món thịt hấp cách thủy đến chín nhừ.

Nhiều thực khách hài hước rằng thưởng thức món này "vừa khổ vừa nhục" cũng phần vì tên gọi độc đáo của nó. Ảnh: Trang Phạm

Chị Lê Thị Hòa - chủ cửa hàng khâu nhục gia truyền K.H có tiếng tại phố Đông Tiến 2, thị trấn Tiên Yên, tỉnh Quảng Ninh với gần 30 năm làm nghề cho biết, yếu tố quyết định quan trọng tới chất lượng của món ăn này chính là thịt ba chỉ. Cần chọn loại thịt có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Thịt ba chỉ được chọn là loại không nạc quá cũng không mỡ quá và có 3 tầng nạc là ngon nhất.

Thịt ba chỉ mua về được cạo lông, làm sạch rồi để nguyên tảng cho vào luộc qua nước sôi, vừa loại bỏ chất bẩn, vừa giúp thịt se chắc.

Thịt được vớt ra và tiến hành công đoạn "châm thịt" với dụng cụ đặc dụng có đầu đinh nhọn. Châm đều khắp phần bì để miếng thịt giữ được độ giòn và dễ ngấm gia vị.

Sau đó, bôi một lớp mật ong lên bề mặt thịt rồi thả miếng thịt vào chảo ngập dầu, chờ 4-5 phút khi thấy phần bì có màu vàng đẹp mắt là có thể vớt ra.

Thoạt nhìn khâu nhục khá giống món thịt kho tàu nhưng đây lại là món ăn được chế biến rất kỳ công. Ảnh: Hoa Kiều

Để làm ra món khâu nhục thơm ngon thì không thể thiếu những loại gia vị đặc trưng quan trọng gồm thàu xôi, hành tỏi, địa liền, thảo quả, phùi nhủi (đậu phụ), chăm chắm (chanh muối). Tất cả được thái nhỏ, băm nhuyễn rồi trộn đều với nhau.

Những miếng thịt ba chỉ đượm màu nâu cánh gián được thái thành từng miếng , tẩm ướp với xì dầu và hỗn hợp gia vị băm nhuyễn trên. Chờ thịt ngấm gia vị trong khoảng 30 phút rồi xếp thịt ra bát. Phần gia vị được phủ kín bề mặt thịt.

Để làm ra món khâu nhục thì những bát thịt đầy đặn sau khi tẩm ướp gia vị được hấp cách thủy ở 100 độ C trong vòng hơn 4 tiếng.

Khi ăn, đặt chiếc đĩa lên miệng bát rồi úp ngược lại, tạo hình tròn đẹp mắt. Ảnh: Bếp Nam Béo

Cách bài trí độc đáo của món khâu nhục cũng mang ý nghĩa đặc biệt. Miếng thịt được xếp lên đĩa theo hình dạng một quả đồi nhỏ đang nhô cao thể hiện ý chí và sự lớn mạnh trong tương lai.

Khâu nhục đạt chuẩn có vị thơm nức mũi từ gần 10 loại gia vị kèm theo. Những miếng thịt màu nâu cánh gián chín nhừ, núng nính. Đưa lên miệng cảm giác miếng thịt tan chảy trong khoang miệng mà không hề tạo cảm giác ngấy.

Món ăn này thường xuất hiện trong những dịp đặc biệt như dịp lễ Tết, cưới hỏi của người dân địa phương.

Anh Phạm Tuấn - con trai chị Hòa chia sẻ, mỗi ngày gia đình bán được khoảng 300-400 bát khâu nhục. Thời kì cao điểm, cả nhà làm luôn tay để kịp hoàn thiện 800 suất giao cho khách.

Không chỉ có ở tỉnh Quảng Ninh, Lạng Sơn hay Bắc Giang mà món khâu nhục còn được gửi tới nhiều tỉnh thành khác trong cả nước để phục vụ nhu cầu thưởng thức đặc sản nức tiếng của thực khách. Nhiều người Hoa hiện sinh sống tại các tỉnh như TP. Hồ Chí Minh vẫn thường làm món ăn này trong các dịp đặc biệt.

Nhiều thực khách có dịp được thưởng thức món khâu nhục Tiên Yên đều cảm thấy thích thú và nhớ mãi hương vị béo ngậy của miếng thịt cùng với mùi thơm nức mũi của các loại gia vị đi kèm.