Nguyên liệu cho món canh dưa hường cá chuồn ẢNH: THANH LY
Đi thêm đoạn, thấy cô bán rau muống, rau cải bữa nay có thêm rổ dưa hường. "Mua dưa hường về nấu canh cá chuồn đi em, dưa ni đầu mùa, non mà mát lắm, gặp được cá chuồn thì còn gì bằng!", cô đon đả mời.
Dưa hường trái nhỏ, ăn khi còn xanh. "Trời nắng tốt dưa, trời mưa tốt lúa", dưa hường vốn không chịu được nước nhiều nên bà con nông dân chủ yếu trồng vào tháng giêng. Tuy dễ trồng, lại nhanh lớn nhưng muốn dưa mau tốt và trái ngon thì phải cất công làm đất, rải phân, đánh luống trước khi tỉa hạt. Chừng hơn hai tháng sau khi trồng là đã có thể rải rác thu hoạch.
Theo kinh nghiệm dân gian, canh dưa hường nấu cá chuồn không chỉ ngon miệng mà còn giúp nhuận trường, giải nhiệt trong mùa nắng nóng… Vì vậy, canh dưa hường cá chuồn hiện diện trong hầu hết các bữa cơm gia đình xứ Quảng trong những ngày nắng nóng. Bên cạnh cá chuồn nướng (nướng có gia vị hoặc nướng mọi), cá chuồn áp nén chiên giòn, kho mít non, bún cá chuồn, cá chuồn nấu canh chua, thì tô canh cá chuồn nấu dưa hường nghi ngút khói luôn ở trong tâm trí người xa quê, vấn vương nỗi nhớ trong những bữa ăn ê hề thịt cá.
Canh dưa cá chuồn không khó nấu, tuy nhiên cần tỉ mỉ và khéo chọn nguyên liệu. Làm thật sạch những con cá chuồn còn tươi nguyên, để ráo nước, cắt lát vừa ăn. Tiếp tục ướp cá với củ nén, sả, ớt băm nhỏ, đường, tiêu đập dập; để tất cả gia vị hòa quyện vào nhau. Tiêu phải là tiêu sọ để khi thưởng thức, người ăn cảm nhận được vị cay nồng đầy kích thích nơi đầu lưỡi. Riêng dưa, chọn những trái vừa ăn, chưa có hột "lộn cộn", nước da dưa nhìn mươn mướt. Để chọn được những quả dưa như vậy, khi mua nên chú ý cuống của trái dưa. Nếu cuống dưa khá to, chắc chắn trái dưa đó còn non. Những quả dưa có đầu cuống nhỏ, teo teo thì không nên lấy. Gọt dưa rồi rửa sạch, dùng dao thật bén, chẻ quanh quả dưa để cắt thành sợi mỏng.
Tiếp tục đun nóng dầu ăn, phi thơm hành tím, cho cá đã ướp xào sơ qua. Để lửa nhỏ trong khoảng vài phút cho cá ngấm gia vị, sau đó cho nước đun sôi vào. Khi nồi cá sôi bùng lên, thả dưa hường vào, chờ cho canh sôi lần nữa nếm vừa miệng là hạ xuống ngay, bởi để lâu dưa sẽ nát. Cho thêm ít hành ngò để tô canh vừa đẹp mắt vừa có mùi thơm.
Vị ngọt từ cá hòa quyện vị nhẹ của dưa khiến mâm cơm gia đình thêm phần rôm rả. Mùa cá chuồn đang rộ, nắng đầu hạ đang nóng, dưa hường non đang đầy, mọi thứ đến theo lẽ tự nhiên của đất trời, vậy hãy cùng tranh thủ thưởng thức mùa nào món ấy...