Miền đất gần nhất, đảo Manitou, cách Stannard Rock khoảng 40 km về phía tây bắc, khiến nó trở thành ngọn hải đăng xa bờ nhất nước Mỹ, và có lẽ là nhất thế giới. Ảnh: Neil Harri.

Trong 60 năm qua, những người gác đèn Stannard Rock gọi nó là "nơi cô đơn nhất Bắc Mỹ". Nó tọa lạc ở nửa phía bắc của Superior, hồ nước ngọt lớn nhất thế giới nằm giữa Ontario, Canada và Minnesota, Mỹ. Nơi này xa xôi đến mức lính tuần duyên Mỹ ngày nay vẫn truyền tai nhau câu nói: "Nếu anh gây rắc rối đủ tệ, họ sẽ đày anh ra thẳng Stannard Rock".

Bãi đá ngầm nơi ngọn hải đăng đứng ngày nay do thuyền trưởng Charles C. Stannard phát hiện vào năm 1835. Stannard vô cùng kinh ngạc khi thấy một vật cản không xác định cách xa bờ giữa một vùng nước trong vắt. Bãi đá chỉ chìm khoảng 1,2 m dưới mặt nước, thuyền trưởng nhận ra hiểm họa từ ngọn núi vô hình này đối với tàu thuyền qua đây.

Dịch vụ Hải đăng Mỹ cho rằng cần có đèn điều hướng cho khu vực này, song không chắc chắn liệu có công trình nào trụ nổi giữa hồ nước nổi tiếng với những cơn bão dữ dội như Superior hay không.

Để thử nghiệm, đơn vị này đặt một phiến đá đường kính khoảng 3,6 m ở phần nông nhất của bãi đá ngầm, phía trên dựng một đèn hiệu ban ngày cao 6 m. Đến năm 1868, khi thấy công trình vẫn đứng vững sau những cơn bão và băng tuyết, các kỹ sư mới tự tin họ hoàn toàn có thể dựng một ngọn hải đăng trên bãi đá.

Hải đăng Stannard Rock đứng vững giữa hồ nước có thời tiết khắc nghiệt. Ảnh: Neil Harri.

Đội kỹ sư phải mất năm năm khó khăn để hoàn thành Stannard Rock, tốn hơn 300.000 USD. Mỗi mùa xuân, họ trở lại bãi đá ngầm chỉ để thấy những cơn bão mùa đông năm ngoái đã phá hủy những gì họ dựng lên. Đôi khi, những công nhân than vãn rằng suốt năm năm, họ đã sửa nhiều hơn là xây. Vào mùa hè, công việc cũng thường xuyên bị đình trệ vì thời tiết xấu. Những năm 1878 - 1879, đội thi công chỉ có thể làm việc 61% quỹ thời gian vì bão.

Tòa tháp cuối cùng đã được hoàn thiện và thắp sáng lần đầu tiên vào năm 1882. Nó cao 23,7 m, với 7 tầng, gồm bếp, các phòng ngủ, thư viện, phòng quan sát và kính viễn vọng... Tổng cộng 240.000 tấn sắt thép và đá được sử dụng, nhờ vậy ngọn hải đăng mới tồn tại qua hàng trăm năm.

Cuộc sống nơi xa xôi này vô cùng khắc nghiệt. Các cơn bão dữ dội tạo ra những cơn sóng cao đến 9 m đập vào tháp, đủ mạnh để đánh bật đồ khỏi kệ gỗ và bát đĩa rơi khỏi bàn. Nếu phải đi ra ngoài khi trời nổi gió lớn, những người gác đèn phải buộc mình bằng dây thừng để không bị thổi bay.

Mùa xuân đến, những người trông nom ngọn hải đăng lại phải dùng rìu lớn phá băng tuyết dày. Năm 1913, toàn bộ tòa tháp bị bao phủ trong lớp băng dày hơn 3,6 m. Một đội cứu hộ 12 người phải mất một tuần mới có thể giải cứu những người canh gác kẹt bên trong.

Không như nhiều nơi khác, những người gác đèn của Stannard Rock không được phép sống cùng vợ con hay bạn gái. Tòa tháp chỉ có đàn ông. Họ chơi bài rất nhiều, nấu nướng tạm bợ từ đồ ăn đóng hộp. Đôi khi những người đàn ông ở đây im lặng với nhau triền miên, vì không có gì để nói. Cuộc sống tách biệt hoàn toàn với xã hội là thách thức lớn, và không ít người sớm bỏ việc do không thể chịu nổi cô đơn.

Louis Wilks, người giữ ngọn hải đăng từ 1936 đến 1956, đã lập kỷ lục 99 ngày liên tiếp sống trên Stannard Rock. Đó là một kỳ tích chưa ai có thể vượt qua, bởi mỗi người chỉ được phép vào bờ một lần mỗi ba tuần.

Nỗi cô độc đến cùng cực là điều ngoài tưởng tượng với những người ứng tuyển vị trí gác hải đăng này. Hàng ngày họ chỉ luẩn quẩn trên tháp canh, không thấy đất liền và chỉ có lũ chim mòng biển kêu gào, bao quanh là sóng vỗ ầm ầm. Một người từng đe dọa sẽ tự bơi vào bờ, nếu không có thuyền đến đón ngay. Thậm chí có tin đồn một người đã phát điên và bị trói chân tay khi đưa đi.

Hải đăng

Hải đăng

Hải đăng

Hải đăng

Tuy nhiên, thời tiết hay không gian biệt lập không phải điều nguy hiểm nhất trên ngọn hải đăng. Thảm kịch thực sự xảy ra vào đêm 16/6/1961. Khoảng 21h30, hơn 3.700 lít xăng trữ cho máy phát điện nổ tung, khiến cả tháp rung chuyển. Vụ nổ đốt cháy buồng khí propane và hầm chứa than. Ngọn lửa chặn lối thoát duy nhất của ngọn hải đăng, biến nó thành một ống khói khổng lồ tỏa hơi nóng khủng khiếp. Ngọn lửa nóng đến mức một phần đá vôi gần ngọn hải đăng bị tan chảy.

Một kỹ sư thiệt mạng và ba người khác bị thương khi làm nhiệm vụ. Ba người đàn ông hy vọng sớm được giải cứu. Nhưng phải hai ngày sau, một chiếc thuyền tuần tra bờ biển đi qua mới nhận ra rằng đèn hiệu không hoạt động, và không thể liên lạc qua vô tuyến với những người canh gác. Khi đến ngọn hải đăng, lực lượng tuần duyên phát hiện ba nạn nhân còn sống. Những người này đã phá cửa để trèo ra ban công lộng gió, lấy một tấm bạt cũ để che chắn.

Một năm sau, ngọn hải đăng được tự động hoá. Nơi này đóng cửa tham quan, do đó du khách chỉ có thể quan sát từ trên thuyền hoặc máy bay qua đây.