Tùy theo hình dạng, kích cỡ, màu sắc, người ta phân biệt làm 3 loại. Cá chốt sọc hoặc chốt cờ và cá chốt giấy mình dẹp, da láng màu trắng bạc. Cá chốt chuột mình hình ống tròn, dài hơn 2 loại trên, bên thân có chấm đen, vàng, rất hiếm.
Khô cá chốt chiên giòn thơm ngon hấp dẫn.
Cá chốt xuất hiện vào khoảng tháng 3-4 khi mùa mưa sắp đến. Chúng từ ruộng di cư ra sông rạch để bảo tồn nòi giống. Cá chốt “ôm” một bụng trứng vàng là ngon nhất. Nắm bắt được quy luật này, người dân chuẩn bị câu, lưới, chài, đăng... để đánh bắt, và nhiều nhất là cá chốt giấy.
Cá chốt giấy tuy dân dã, nhưng chế biến món nào cũng ngon như: nấu canh chua, kho sả ớt, làm mắm, làm khô… Trong đó, dễ làm mà rất ngon là món cá chốt giấy một nắng chiên giòn.
Để chế biến món này hơi mất công một chút vì cá chốt nhỏ con, ít thịt, nhiều xương, tốn thời gian làm sạch cá. Trước hết, lựa cá chốt còn tươi, con vừa ăn không cần lớn, để khi chiên giòn có thể ăn luôn cả xương. Dùng dao bén cắt bỏ đầu, đuôi, ruột, rửa sạch, để ráo. Ướp gia vị gồm muối và bột ngọt cho vừa ăn và chờ ngấm.
Cho cá ra sàng phơi khô khoảng một nắng cho thịt cá hơi se se rồi mang vào chế biến. Bắc chảo lên bếp phi mỡ (dầu) tỏi thơm rồi lần lượt cho cá chốt vào chiên thật vàng 2 mặt, vớt ra để trên giấy thấm cho ráo. Kế đến, chuẩn bị rau sống và dưa leo, cà chua..., xếp ra đĩa và cho cá chốt đã chiên lên. Cuối cùng, muốn cho hương vị thăng hoa thì làm thêm một chén nước mắm me cùng vài trái ớt hiểm vào nữa là xong.
Gắp vài con cá chốt chiên giòn kèm miếng cà chua, dưa leo chấm vào chén nước mắm me cho vào miệng nhai, sẽ cảm nhận vị giòn rụm của xương; béo béo, mặn mặn của thịt cá; chua chua của cà, giòn giòn của dưa leo kích thích mọi giác quan…