Con cá chuồn gây nghiện cho nhiều người dân xứ Quảng với những bữa cơm ngon bởi lớp da xanh óng với sớ thịt chắc nịch, trắng ngần thơm phức từ những ngày chớm xuân sang hạ. Mùa cá chuồn khá dài, bắt đầu vào cỡ tháng hai âm lịch và kéo dài đến hết mùa hè.
Cá chuồn nướng mộc mạc mà thơm.
Thời gian rộng rãi là thế, nhưng với nhiều trót mê cái hương vị đặc biệt ấy rồi thì chỉ qua vài tháng đông không gặp đã thấy náo nức chờ. Chờ để được thưởng thức những món ngon từ con cá chuồn đầu mùa, xương mềm, thịt chắc. Nhiều người cho rằng, miệng lưỡi bị "dẫn dụ" bởi vì thương nhớ cái món ngon đã thiếu vắng mấy tháng trời sa mưa nên ăn con cá đầu mùa bao giờ cũng thấy hấp dẫn.
Với những người Quảng xa quê, lâu lâu đi chợ thấy cái lưng xanh xanh của cá chuồn thì dù loại nào cũng ào vô mua bằng được, nhưng với mấy bà nội trợ sành chuyện cá tôm quê nhà, cá chuồn ngon phải được chở lên từ những rổ tre của những gánh cá bãi ngang, vi vẩy còn chưa kịp ráo nước biển. Còn tuyệt nữa là đón được bạn chợ quen đưa cá từ Hội An vào, lưng xanh mướt, cứng mình tươi rói.
Mùa cá chuồn vừa mới rục rịch bắt đầu, trong nhà cánh phụ nữ đã bắt đầu bàn bạc nấu món gì cho ngon. Món "tủ" cá chuồn kho mít non thì tất nhiên phải có, ăn cơm vừa béo vừa thơm, lại lành bụng. Muốn có tô canh ngon lành thổi bớt cái nực đầu mùa thì xắt lát cá chuồn tươi, sao sơ cho thấm rồi kết hợp với bầu, dưa hồng hay khổ qua, đảm bảo muỗng canh cuối cùng cũng không dư. Cầu kì hơn nữa thì kết hợp con chuồn gành to mập với cà chua, thơm, giá thành nồi canh chua ngon nức nở.
Cá chuồn chiên gập là món ngon hấp dẫn của xứ Quảng.
Dĩ nhiên, ai nấy không quên kiểm tra rổ gia vị xem có đầy đủ củ nén, nghệ tươi chưa? Bởi cá chuồn mà thiếu hai thứ "tủ" này thì hỏng vị. Rồi luôn miệng dặn dò con gái làm cá nhớ để dành cái mui cá lại. Cái mui bé tí ti, ăn chả nhiều nhặn gì nhưng lại là thứ ngon lạ lùng, dân gian có câu "mâm sui không bằng cái mui cá chuồn".
Mấy đứa nhỏ trong nhà thích mê món cá chuồn gập đôi chiên giòn, ngồi chồm hổm như con cóc trên dĩa, ôm đầy một bụng nén, nghệ, sả, hành...thơm nức mũi, chấm mắm tỏi ớt vừa ăn vừa hít hà. Chiều chiều rảnh rỗi, các ông lại ới nhau ngồi hóng gió, tiện tay quạt than nướng vài con chuồn mập nhâm nhi. Cá được cạo sạch vảy, da xanh bóng lưỡng thoạt trông đã thấy hấp dẫn, tiếp đến cá được "tắm" thêm một lớp gia vị gồm củ nén, nghệ, sả, muối ớt xanh đâm nhuyễn trông lại càng thích mắt hơn nữa.
Than vừa hồng nhẹ, khẽ đặt vỉ cá lên, nhanh tay trở đều sao cho cá se mặt, thấm đều gia vị mà không bị khô, cháy. Chỉ mười lăm phút đã thấy mùi thơm quyến rũ tan đều trong gió, khiến ai đi ngang cũng phải chép miệng thèm. Cá chuồn ăn ngon nên nướng kĩ một chút, để cặp trứng vàng ươm được chín đều, thơm lựng và béo ngấm răng.
Canh chua cá chuồn.
Chiều dằng bụng với cá chuồn nướng chấm muối ớt xanh, tối đến trong mâm có tô canh tập tàng với cá chuồn kho rim nén nghệ thì lùa cơm căng bụng. Nhà nào có con đi học hay đi làm ăn xa, chỉ đợi cá chuồn rộ là lục đục đón mua, nửa làm sạch cấp đông, nửa đem chiên gập gửi kèm bánh khô, dầu phộng để nơi xa bớt nỗi thèm thuồng những món ngon đậm đà mẹ nấu ở nhà.
Mùa cá chuồn vừa mới thủng thỉnh bắt đầu. Đầu tiên là cá chuồn xanh, đợi dăm bữa nữa sẽ có chuồn gành, chuồn cụ...sa lưới, nhắc cho ta đủ thứ món ngon để thương, để nhớ cái hương vị đậm đà thân quen của xứ Quảng.
