Từ lâu, say tàu xe trở thành hội chứng phổ biến, đặc biệt là đối với trẻ em và phụ nữ. Một trong những nguyên nhân để say tàu xe trở nên phổ biến là các quan niệm sai lầm.

Dịp Tết, nhu cầu đi lại tăng cao thì say tàu xe càng trở thành nỗi ám ảnh đối với nhiều người. Chúng ta có thể đẩy lùi nỗi ám ảnh này một cách dễ dàng bằng những biện pháp rất đơn giản.

Say tàu xe là gì và nguyên nhân

Say tàu xe là các phản ứng khó chịu, chóng mặt, buồn nôn của cơ thể trước những kích thích khi đi tàu, xe mà bản thân không thích nghi được. Say tàu xe là khái niệm bao quát tất cả các loại say như say tàu biển, tàu hỏa, say ôtô và máy bay. Hiện tượng này còn xảy ra khi bạn chơi những trò cảm giác mạnh.

Nôn là triệu chứng phổ biến nhất của say tàu xe. Ảnh: Motoring Research.

Trước đây, nhiều người nghĩ rằng say tàu xe là do các mùi khó ngửi ở trong xe như mùi xăng dầu (đối với xe đời cũ), mùi da, nhựa, mùi thức ăn... Quan niệm này không hoàn toàn đúng.

Những người bị say tàu xe do nguyên nhân này xuất phát từ việc trong quá khứ, họ từng bị say tàu xe và trong thời gian đó, họ ngửi được các mùi này. Các mùi này trở thành nỗi ám ảnh với họ. Sự việc này được ghi vào tiềm thức của họ và về sau, họ sẽ sinh ra cảm giác say tàu xe khi ngửi phải các mùi “ám ảnh kinh hoàng”.

Tuy nhiên, say tàu xe do nguyên nhân này chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ. Đa phần say tàu xe đến từ việc xung đột giữa các giác quan khi bạn đi tàu, xe hoặc máy bay.

Thông tin từ tai trong gửi về não bị xung đột với thông tin từ mắt gây ra tình trạng say tàu xe. Ảnh: The American Institute of Balance.

Não nhận thức được vấn đề khi nhận được thông tin truyền về từ các giác quan. Khi bạn có mặt trên các phương tiện đang di chuyển, chuyển động cảm nhận ở tai trong, chuyển động cảm nhận ở mắt và cảm nhận ở cơ bắp không khớp với nhau. Khi đó, não bộ bị rối loạn thông tin dẫn đến xung đột và gây cho cơ thể cảm giác chóng mặt, buồn nôn.

Triệu chứng của say tàu xe

Say tàu xe có 2 mức độ là nhẹ và nặng. Ở mức độ nhẹ, người bị say tàu xe thường cảm thấy bồn chồn, khó chịu, đau đầu và ngáp. Các triệu chứng này thường xuất hiện khi vừa bước lên xe, tàu, máy bay. Sau một thời gian, các cảm giác này có thể dần mất đi do cơ thể đã thích nghi và quen dần với trạng thái di chuyển của phương tiện.

Ngáp là dấu hiệu đầu tiên của say tàu xe. Ảnh: Lewis.

Đối với người bị say tàu xe dạng nặng, các triệu chứng sẽ là đổ mồ hôi nhiều, chóng mặt, da tái xanh, buồn nôn và nôn. Sau khi kết thúc chuyến đi, những người say tàu xe mức độ nặng có thể suy nhược và mệt mỏi một thời gian dài.

Các biện pháp ngăn ngừa say tàu xe

Đối với người say tàu xe do ám ảnh mùi, có thể ngửi gừng tươi, vỏ cam quýt để át đi các mùi khó ngửi trên xe. Ngoài việc lấn át các mùi trên xe, mùi của gừng và mùi tinh dầu cam quýt còn giúp thư giãn thần kinh, giảm tình trạng say tàu xe.

Ngửi gừng tươi, vỏ cam, quýt có thể giảm tình trạng say tàu xe. Ảnh: The Healthy.

Đối với người say tàu xe xung đột thông tin các giác quan, cần áp dụng một số biện pháp sau đây:

Dùng thuốc: Trên thị trường có khá nhiều loại thuốc chống say tàu xe như Cyclizine, Promethazine, Dimenhydrinat... Đa số thuốc chống say tàu xe đều có tác dụng lên hệ thần kinh và gây ra hiện tượng buồn ngủ.

Ngồi ghế trước: Khi ngồi ghế trước, mắt bạn sẽ thấy được xe đang chuyển động và sẽ gửi thông tin về não trùng khớp với thông tin từ tai trong và cơ bắp. Ngoài ra, hàng ghế trước cũng ít bị xóc hơn các ghế sau.

Ngồi ghế trước có thể đẩy lùi tình trạng say tàu xe. Ảnh: The Healthy.

Không tập trung vào vật thể đang di chuyển: Nếu nhìn qua kính, bạn nên thả lỏng mắt, đừng nhìn chăm chú vào những vật thể như các xe khác, biển báo hoặc nhà cửa ở 2 bên đường.

Không làm những việc cần sự tập trung: Đối với người khỏe mạnh, đọc sách hay sử dụng điện thoại trên xe là việc bình thường. Đối với người bị say tàu xe, cần bỏ ngay thói quen này. Những tác động rung lắc của xe sẽ làm những vật bạn đang tập trung bị dịch chuyển và mắt sẽ lại gửi thông tin nhiễu loạn đến não.

Không uống rượu, bia hoặc ăn quá nhiều trước chuyến đi: Các chất có cồn sẽ làm thần kinh không tỉnh táo và ăn quá nhiều có thể bị chứng khó tiêu, có thể dẫn đến buồn nôn.

Ăn quá nhiều có thể gây ra triệu chứng khó tiêu, dẫn đến say tàu xe. Ảnh: The Medium.

Lưu ý: Khi có cảm giác buồn nôn, người bị say tàu xe nên nôn ra, hạn chế việc cố chịu đựng vì sớm muộn thì họ cũng sẽ nôn. Việc nôn sớm sẽ giúp cơ thể thoải mái hơn và họ cần cố ngủ ngay để ổn định lại hệ thần kinh. Nếu không ngủ được thì nên thư giãn bằng cách trò chuyện với bạn bè đi cùng hoặc nghe các bản nhạc yêu thích.