Cá kèo nướng, muối ớt và rau răm ẢNH: VĂN HOÀNG
Cá kèo dài chừng 10 - 15 cm, sống chủ yếu vùng nước mặn và lợ thuộc vùng ven biển Nam bộ của nước ta. Ngoài cá kèo được đánh bắt trong tự nhiên ở các kênh rạch, rừng ngập mặn thì giờ đây cá kèo được người dân nhân giống và nuôi trong môi trường "bán tự nhiên" nên thịt cũng thơm ngon không kém.
Thỏa thuê vui chơi vùng biển nơi tận cùng của Tổ quốc, nhóm chúng tôi dắt díu nhau ra quán hải sản gần biển. Vừa đặt những bước chân đầu tiên vào quán, mùi cá kèo nướng thơm lừng dậy lên quyến rũ, lan tỏa quyện vào trong hơi gió phà từ hướng biển lên. Anh bạn "thổ địa" vừa nói vừa tấm tắc: "Chắc là cá mới bắt, tươi nguyên, thơm phổng cả mũi, cả nhà mình hôm nay "trúng" bữa ngon rồi. Cá kèo này mà nướng chấm muối là đủ để quên cả lối về".
Cá kèo vùng cửa sông nước Cà Mau thường theo con nước thủy triều vào trú ngụ ở các ao đầm, vùng nước lợ để ở. Chúng làm hang trong bùn trên bãi sông, sống được mùa nước ngọt lẫn mùa nước mặn. Cá kèo gần giống như cá chạch, thân hình trụ dài, đầu hơi nhọn, da trắng ngà ngà hơi xám vàng, vẩy nhỏ dày, đuôi xòe to, có bông.
Cá kèo vừa mới bắt về, qua công đoạn tỉ mỉ làm sạch. Có nhiều cách đánh tan chất nhờn và mùi hăng hắc của cá. Có thể đun nước ấm khoảng 50 độ C, bỏ thêm vào đó chút muối, cho cá kèo vào ngâm, đeo găng tay và tiến hành làm sạch nhớt trên thân cá kèo. Cuối cùng là rửa lại bằng nước sạch. Hoặc lấy tro bếp tuốt mạnh dọc theo thân cá kèo là sẽ sạch nhớt, sau đó rửa lại bằng nước sạch. Ở Cà Mau, chỉ cần ra vườn tước một ít lá chuối, đem vò nát, chà xát đều lên thân cá nhiều lần sẽ giúp loại bỏ phần nhớt một cách nhanh chóng và khử mùi tanh của cá rất hiệu quả.
Thực đơn cá kèo biến tấu thì vô cùng phong phú, nhưng cá kèo nướng muối ớt vẫn là món đặc sản được thực khách thích nhất vì chế biến nhanh lại thơm ngon. Cá kèo nướng muối ớt thích nhất là thưởng thức ngay tại vùng sông nước lồng lộng gió, vừa ăn vừa hít hà mùi thơm của cá thoang thoảng trong làn khói hòa cùng gió mát rượi.
Cá kèo nướng thường được để nguyên con, chỉ làm sạch mang và ruột, đánh vảy, để ráo nước. Ớt sừng, ớt hiểm rửa sạch, bỏ hạt, giã nát với muối hạt và các loại gia vị. Cá kèo đem ướp với muối và ớt vừa giã trong khoảng 15 - 20 phút cho ngấm đều gia vị, sau đó xiên cá lên que. Khi than hồng, cho cá lên nướng và trở đều tay để cá chín mà không bị cháy phần da. Ngồi canh lửa nghe mùi thơm cá kèo nướng nức mũi khiến cái bụng cứ réo rắt.
Cá kèo nướng chín vàng ruộm, tỏa mùi thơm phức được bày lên cùng muối sống giã ớt xanh, mới nhìn thôi cũng đã biết tốn cơm tốn nước. Ăn cá kèo nướng cũng không cần cầu kỳ, cứ dùng tay, tách lấy phần thịt mà chấm muối. Cá kèo nướng cũng có thể ăn kèm rau sống, dưa leo tùy sở thích. Vị ngon đậm đà hòa trong hương thơm phức, ngầy ngậy của cá nóng hổi, đảm bảo bạn sẽ thấy cuộc đời sao mà thi vị thế!
Theo chân tôi về là gói cá kèo khô làm quà của anh bạn, cũng sẽ đem nướng nhưng chắc chắn sẽ còn nhớ nhung vương vấn nhiều lắm món cá kèo nướng muối ớt dân dã, tươi ngon của vùng đất mũi cực nam Tổ quốc.