Thịt cá rò mềm - đặc biệt là cá rò ở phá Tam Giang - khiến ra đời một món mắm rất mực Huế là mắm rò. Căn cơ hơn nữa là mắm rò làng Chuồng của Huế. Tại răng mà gọi làng Chuồng? Thì chúng ta phải hỏi người Huế vế sau của câu ca dao này, vì nghe đâu nó liên quan tới sự không mặc đồ leo cau của con gái ở đây.
Phá Tam Giang sau cây lụt 1999 bị tàn phá nhiều không còn là nơi dưỡng ngư lý tưởng. Mới đây báo Lao Động còn lên tiếng cảnh báo rằng cá kình cũng như nhiều loại cá khác ở phá này sắp sửa tuyệt chủng. Cho nên có khi những tô canh cá kình nấu măng (nhất là măng giang trên đầu nguồn sông Hương) mà bạn đang ăn ở Sài Gòn giờ đây có thể là những tô canh cá kình cuối cùng chăng!
Dân gian bảo rằng cá kình ngon ở chỗ ngọt thịt, lại có bộ ruột hơi đăng đắng tuyệt hảo trị được chứng mất ngủ. Có trị được mất ngủ không chẳng biết, chứ mùa nóng này, gọi một tô canh cá kình, ngồi nhai phần đầu và ruột rồi vẻ con cá be bé không bằng hai ngón tay, thì cũng thú như những bà mẹ ngày xưa ngồi tủn mủn lể từng con ốc gạo miền Trung chỉ to bằng đầu đũa.
Cá kình trông không khác gì với con cá dò, cá dò lớn có khi bằng bàn tay, có khi nhỏ hơn một chút, mình dẹp, ruột và thịt ăn cũng đăng đắng như con cá kình Huế. Liệu có sự tương quan ngôn ngữ nào giữa cá rò và cá dò?
Nhưng dẫu sao tô canh măng chua nấu cá kình đánh bắt lên từ phá Tam Giang nó cũng tạo nên cái thần riêng. Hình ảnh của tô canh với màu vàng óng ánh liên kết với một cái phá nổi tiếng từ rất lâu trong lịch sử. Những hình ảnh này quyện lấy nhau, cộng với sự chăm chút của một tay bếp Huế chính gốc, làm cho cái ngon của tô canh bước vào hàng khanh tướng…
Viết bình luận