Cứ đến mùa mưa thì cả một vùng chỉ có mỗi con kênh để thoát nước cho cánh đồng lúa và hoa màu. Bắt đầu tựu trường cũng là mùa nước lớn, nghịch nỗi con kênh không có được một cây cầu cố định, chỉ bắt tạm bằng cây cau hoặc vài cây tre cột chụm lại rồi thả nằm vắt ngang, vì thế nên nó cứ nổi bềnh bồng, có lúc nó lại dạt xuôi theo con nước rồi trôi xa tít ở tận cuối nguồn. Đám con nít ở quê đa số biết bơi, riêng chị em tôi không biết bơi, vì thế nên mẹ tôi phải một ngày hai, ba bận đưa rước. Độ sâu con kênh lúc nước nhiều nhất cũng chừng tới ngang cổ người lớn, còn bình thường thì chỉ chí vai, nhưng trẻ con không biết bơi thì phải... chìm.
Mẹ vất vả như vậy nhưng nghĩ lại lúc nhỏ sao tôi lại không giống như bao đứa trẻ khác, không những không chịu học mà còn mang thêm chứng bệnh nhõng nhẽo. Vô lớp, tôi chỉ ngồi khóc miết, thầy cô dỗ dành chừng nào tôi càng khóc to chừng đó, làm át luôn cả dãy phòng học chứ đừng nói chi một lớp. Hai năm đầu mẹ phải ngồi canh tôi suốt buổi ở trước cửa phòng học, tôi còn nhớ có lần tôi nghe ngoại nói lẫy: “Bỏ cho nó dốt luôn đi, con nhỏ này lì lắm, nói ngọt không chịu thì đập cho tỡn mà bỏ tật dị chướng…”. Ngoại chưa dứt lời thì mẹ bỏ ra sau nhà. Một lát, tôi thấy mẹ cầm theo cây roi trúc. Lúc đó, cả nhà ồn lên. Mấy dì tôi, người thì gọi tôi lên giường nằm xuống, người thì bảo khoanh tay lại, người khác thì kẻ vòng tròn kêu tôi đứng… Từ nhỏ giờ cả nhà ai cũng thương nhưng hôm nay ai cũng ghét. Đánh thì đánh, thà chịu đòn chứ không muốn đi học, học mệt, học để làm gì, ở nhà đi chăn bò mướn cho sướng. Nhưng cuối cùng, ngoại lại rầy mẹ với mấy dì: “Thôi, nói vậy chứ đánh gì mà đánh, đưa rước cho nó thêm thời gian nữa đi”. Như đọc được ý muốn của con, đêm nào ba mẹ con lên giường nằm, mẹ cũng lấy tay vuốt ngược mái tóc tôi lên khỏi trán rồi bảo: “Ngày xưa, mẹ không được đi học nên bây giờ phải vào học lớp xóa mù chữ. Nhưng chưa học tròn mỗi cái tên của mình thì lớp học giải thể. Nếu con không chịu học thì sau này sẽ khổ lắm...”. Mẹ nghèn nghẹn nói trong nước mắt.
Mẹ vất vả như vậy nhưng nghĩ lại lúc nhỏ sao tôi lại không giống như bao đứa trẻ khác, không những không chịu học mà còn mang thêm chứng bệnh nhõng nhẽo. Vô lớp, tôi chỉ ngồi khóc miết, thầy cô dỗ dành chừng nào tôi càng khóc to chừng đó, làm át luôn cả dãy phòng học chứ đừng nói chi một lớp. Hai năm đầu mẹ phải ngồi canh tôi suốt buổi ở trước cửa phòng học, tôi còn nhớ có lần tôi nghe ngoại nói lẫy: “Bỏ cho nó dốt luôn đi, con nhỏ này lì lắm, nói ngọt không chịu thì đập cho tỡn mà bỏ tật dị chướng…”. Ngoại chưa dứt lời thì mẹ bỏ ra sau nhà. Một lát, tôi thấy mẹ cầm theo cây roi trúc. Lúc đó, cả nhà ồn lên. Mấy dì tôi, người thì gọi tôi lên giường nằm xuống, người thì bảo khoanh tay lại, người khác thì kẻ vòng tròn kêu tôi đứng… Từ nhỏ giờ cả nhà ai cũng thương nhưng hôm nay ai cũng ghét. Đánh thì đánh, thà chịu đòn chứ không muốn đi học, học mệt, học để làm gì, ở nhà đi chăn bò mướn cho sướng. Nhưng cuối cùng, ngoại lại rầy mẹ với mấy dì: “Thôi, nói vậy chứ đánh gì mà đánh, đưa rước cho nó thêm thời gian nữa đi”. Như đọc được ý muốn của con, đêm nào ba mẹ con lên giường nằm, mẹ cũng lấy tay vuốt ngược mái tóc tôi lên khỏi trán rồi bảo: “Ngày xưa, mẹ không được đi học nên bây giờ phải vào học lớp xóa mù chữ. Nhưng chưa học tròn mỗi cái tên của mình thì lớp học giải thể. Nếu con không chịu học thì sau này sẽ khổ lắm...”. Mẹ nghèn nghẹn nói trong nước mắt.
Cứ đưa rồi rước, chưa kể thời gian hai năm mẹ “học” cùng tôi. Đến năm tôi lên lớp ba, em tôi lớp một. Hai chị em học cùng một buổi. Thằng bé ngoan hơn tôi, nó đạt học sinh xuất sắc, được ngoại và mấy dì khuyến khích cho nó mấy cái bánh chao. Nhìn nó ăn mà tôi thèm nhỏ dãi. Từ lúc đó mẹ chỉ đưa qua cầu rồi tôi tự đến lớp với em mình. Cả nhà ai cũng mừng.
Lớn lên, tôi mới mường tượng lại chuyện của một thời tiểu học, nhớ nhất là hình bóng của người mẹ thân thương. Hàng ngày, mẹ phải băng mình qua dòng kênh để đưa rước chị em tôi. Hình ảnh người mẹ và chiếc cầu khỉ năm nào chỉ còn là kỷ niệm, vì mẹ đã già cây cầu cũng đã được bê tông hóa. Và cô bé nghịch ngợm thuở ấy bây giờ đã thành nhân.
