Cảnh báo về trend dùng thuốc tiểu đường để giảm cân trên TikTok

Thuốc tiêm trị tiểu đường Ozempic bất ngờ thành một hiện tượng trên mạng xã hội TikTok nhờ tác dụng giảm cân của nó. Nhu cầu săn lùng mua thuốc này của những người muốn giảm cân đã dẫn đến tình trạng thiếu hụt nguồn cung trên toàn cầu, khiến những người bị bệnh tiểu đường không được tiếp cận thuốc kịp thời. Bên cạnh đó, cộng đồng y khoa cũng cảnh báo về các tác dụng phụ tiềm ẩn của thuốc Ozempic đối với người sử dụng nó để điều trị bệnh béo phì.

Các video khoe thành tích giảm cân nhờ sử dụng thuốc trị tiểu đường Ozempic trên TikTok đã khiến nguồn cung thuốc này khan hiếm khắp toàn cầu. Ảnh: CBS News

Thuốc tiêm điều trị tiểu đường Ozempic của hãng dược phẩm Novo Nordisk của Đan Mạch ban đầu được phát triển và cấp phép ở nhiều nước để điều trị bệnh tiểu đường type 2.

Semaglutide, hoạt chất của thuốc Ozempic, tự liên kết với các thụ thể của một loại hormone kiểm soát lượng đường trong máu, kích thích giải phóng insulin khi lượng đường trong máu cao. Thuốc này cũng làm chậm tốc độ thức ăn rời khỏi dạ dày của bệnh nhân, làm giảm cảm giác thèm ăn của họ.

Hồi đầu năm 2021, một nghiên cứu đã được bình duyệt cho thấy gần 3/4 số người sử dụng thuốc Ozempic giảm hơn 10% cân nặng của họ.

Kể từ đó, Novo Nordisk đã phát triển một loại thuốc có liều lượng semaglutide cao hơn, có tên gọi là Wegovy, chuyên điều trị bệnh béo phì. Thuốc này đã được cấp phép sử dụng ở Mỹ vào năm 2021 và ở châu Âu Anh vào năm ngoái.

Wegovy chưa có mặt trên thị trường ở Anh, Pháp hoặc một nước khác, nhưng thuốc Ozempic lại có sẵn cho các đơn thuốc thông thường.

Jean-Luc Fallie, chuyên gia dược học tại Đại học Montpellier của Pháp, cho biết điều này đã dẫn đến nhiều những người không mắc bệnh tiểu đường được kê đơn thuốc Ozempic, cũng như làm giả đơn thuốc để mua Ozempic. Cho đến nay, đã có hàng triệu người dùng trên thế giới đã dùng thuốc Ozempic hoặc Wegovy để giảm cân.

Douglas Twenefour, chuyên gia dinh dưỡng của Hiệp hội bệnh tiểu đường Anh (Diabetes UK) cảnh báo Ozempic "không phải là thuốc dành cho những người không mắc bệnh tiểu đường hoặc có nguy cơ mắc bệnh tiểu type 2".

Cơ quan quản lý dược phẩm Pháp (ANSM) đã kêu gọi các bác sĩ chỉ kê đơn thuốc Ozempic cho người mắc bệnh tiểu đường.

Theo ANSM, các căng thẳng về nguồn cung thuốc Ozempic đang xuất hiện trên toàn thế giới.

Novo Nordisk xác nhận nhu cầu mạnh hơn dự kiến đối với thuốc Ozempic đã dẫn đến tình trạng khan hàng liên tục và hết hàng dự trữ khắp thế giới.

Các cơ sở sản xuất của Novo Nordisk trên toàn cầu "hiện đang hoạt động 24 giờ trên bảy ngày một tuần" để bổ sung nguồn cung thuốc Ozempic

Các bác sĩ lo ngại rằng những người mắc bệnh tiểu đường có thể không mua được thuốc Ozempic do nhu cầu tăng vọt từ những người muốn giảm cân.

Karine Clement, chuyên gia về bệnh béo phì tại Viện nghiên cứu y tế Inserm của Pháp, cho biết mọi người phải tuân thủ chặt chẽ đơn thuốc của họ khi sử dụng thuốc Wegovy để giảm cân

"Đó không phải là một loại thuốc thần kỳ. Để điều trị bệnh béo phì, việc sử dụng thuốc này phải đi kèm với một kế hoạch điều trị toàn diện", bà nói.

Các bác sĩ cũng bày tỏ lo ngại về tác dụng phụ của semaglutide. Chuyên gia dược học Jean-Luc Fallie nói: "Cả bệnh nhân và người kê đơn đều không có muốn báo cáo các tác dụng phụ của thuốc này"

Buồn nôn là tác dụng phụ phổ biến nhất của thuốc có hoạt chất semaglutide.

Fallie cho biết thêm: "Cũng có những rủi ro hiếm gặp hơn và nghiêm trọng hơn như viêm tụy cấp, có thể xảy ra ngay cả khi sử dụng có chứa semaglutide với liều thấp, rối loạn đường mật và một số trường hợp hiếm gặp là táo bón nặng, có thể dẫn đến tắc ruột"

Ông cũng chỉ ra nguy cơ ung thư tuyến giáp tăng lên sau vài năm điều trị bằng thuốc chứa hoạt chất semaglutide.

Ông nói: "Dù những rủi ro đó chấp nhận được khi xem xét lợi ích đối với những người mắc bệnh tiểu đường, nhưng vẫn có những điều không chắc chắn, đặc biệt là ở những bệnh nhân béo phì sử dụng thuốc này trong thời gian dài".

Với chi phí lên đến 1.349 đô la mỗi tháng cho thuốc giảm cân Wegovy cũng như những tác dụng phụ khó chịu, một số bệnh nhân béo phì đã dừng sử dụng. Các bác sĩ cho biết trong nhiều trường hợp dừng sử dụng thuốc này, cân nặng của họ nhanh chóng tăng trở lại về mức trước đây.

"Rất có thể, cuối cùng bạn trở lại thói quen ăn uống trước đây và có thể nhiều hơn bởi vì cơ thể bạn giống như vừa thoát ra khỏi chế độ bỏ đói và cố gắng bù đắp", Gregory Dodell, bác sĩ nội tiết học ở New York, Mỹ nói khi đề cập đến rủi ro của việc ngưng sử dụng thuốc Wegovy. Điều này có nghĩa là những người béo phì phải xem Wegovy là giải pháp điều trì dài hạn, có thể suốt cả đời.