Cà Mau là vùng đất cực Nam Tổ quốc với đặc trưng có nhiều tán rừng đước, rừng ngập mặn, bùn lầy ven biển... Đây là môi trường rất tốt để cá thòi lòi phát triển.

Loài cá này có hình thù gần giống với cá bống sao nhưng da xù xì và hai mắt lồi to trên chóp đầu, có thể trườn trên nước, bò nhanh trên mặt đất, thậm chí leo cây. Miệng cá đầy răng nanh sắc nhọn, trông có vẻ đáng sợ, đặc biệt là hai chiếc vây tựa như hai cánh tay giúp cá trườn nhanh và dễ dàng trên đất bùn.

Con cá thòi lòi trông ấn tượng bởi có lớp da bên ngoài xù xì và hai mắt lồi to trên chóp đầu, trườn rất nhanh. Ảnh: Thư Kỳ.

Là một trong những sản vật đặc biệt của vùng rừng ngập mặn Cà Mau, cá thòi lòi được người dân nơi đây yêu thích nhờ thịt nhiều, ngọt, dai và thơm. Cá làm phong phú thêm bữa cơm hàng ngày và cũng là món ăn đặc sản cho khách phương xa khi đặt chân đến vùng đất này để khám phá và trải nghiệm.

Người dân vùng sông nước Cà Mau cho biết cá thòi lòi rất nhanh, tinh ranh, kiếm mồi trên mặt nước và sống ở những hang sâu, có nhiều ngách. Hang cá thòi lòi có thể dài đến vài mét. Nếu thấy cửa hang có rất nhiều đất được đùn ra ngoài, nước đục, khả năng sẽ có cá bên trong. Thức ăn của loài cá này là tôm, tép và các loại cá nhỏ hơn...

Từ con cá thòi lòi, người Cà Mau đã biến tấu nên nhiều món ngon như canh chua với mẻ, kho tiêu, chiên xù... tuy nhiên ngon nhất vẫn là cá thòi lòi nướng muối ớt. Nướng cá cũng có nhiều cách như nướng từng con trên vỉ hoặc xỏ nhiều con như kiểu cá lóc nướng trui. 

Cá thòi lòi tươi sống, để nguyên con rửa sạch bùn, ướp chút muối ớt, sau đó đặt trên bếp than nướng với lửa vừa. Khi da vừa ửng vàng, dậy lên mùi thơm cũng là lúc cá sắp chín. Sau đó có thể để thêm ít phút cho cá vàng đều, dậy mùi thơm. Cách làm này tuy đơn giản nhưng thành phẩm là đĩa cá có mùi thơm lan tỏa quyện cùng mùi cay nồng của ớt rất kích thích khứu giác và vị giác.

Với người Cà Mau, ăn món cá thòi lòi nướng muối ớt không thể thiếu nước chấm phù hợp giúp tăng hương vị thơm ngon. Tùy theo sở thích, nhiều người có thể ăn cá nướng kèm nước mắm chua cay, muối tiêu chanh hoặc nước mắm me cay... Món ăn dùng kèm với bún, bánh tráng, các loại rau như cải xanh, xà lách, rau thơm, chuối chát, khế chua...  cho vị thơm ngon đúng điệu.

Cá thòi lòi nướng muối ớt ghi điểm nhờ thịt dai, thơm ngọt. Ảnh: Thư Kỳ.

Người dân ở cực Nam của Tổ quốc chia sẻ thêm, cá thòi lòi chỉ sống được trong tự nhiên, không thể nuôi nên thịt cá rất ngon, thơm và săn chắc. Vì vậy, hiện nay, loài cá này đã trở món ăn phổ biến khắp hàng quán tại Cà Mau. Ngoài nướng muối ớt, mùa cá nhiều, người dân còn mang làm khô để dành ăn quanh năm. Khô cá thòi lòi chiên hoặc nướng chấm nước mắm me cũng là một trong những món ăn hấp dẫn, mang đến trải nghiệm khó quên cho những ai từng thưởng thức.

Nhiều người cho rằng đã đến Cà Mau mà chưa ăn đặc sản cá thòi lòi xem như thiệt thòi lớn, bởi các món từ loại cá này không chỉ ngon, lạ miệng, mà còn hiếm. Thêm một điều khá thú vị ở cá thòi lòi là khi bạn thưởng thức qua một lần, dù nướng, kho tiêu hay chế biến với bất kỳ hình thức nào cũng sẽ nhớ mãi hương vị độc đáo vốn có của nó.