Khi còn ở độ tuổi 20, nhiều người thường cảm thấy buồn bã không thể giải thích được sau khi quan hệ tình dục, ngay cả khi đó là tình dục "tốt" với những người bạn thích.
"Cách tốt nhất để mô tả cảm giác là trống rỗng hoặc đôi khi xấu hổ, tùy thuộc vào mối quan hệ và ý định của tôi với người đó", chàng trai 30 tuổi - người sáng lập trang web về lối sống người đàn ông "New Age Gents" nói.
"Văn hóa của chúng tôi dạy đàn ông cách kết nối về thể chất với một người nào đó, nhưng chúng tôi bỏ qua sự thật rằng tình dục có tính xúc động và tinh thần cao. Ý tưởng cho rằng người đàn ông sẽ không cảm thấy điều gì đó trước, trong hoặc sau khi quan hệ tình dục là không thực tế".
Điều này được các nhà nghiên cứu gọi là PCD (post-coital dysphoria), tức là chứng mất tinh thần sau khi quan hệ, nói về cảm xúc kích động, u sầu, lo âu hoặc buồn bã sau khi giao hợp, ngay cả khi đó là tình dục đồng thuận. Tình trạng này có thể kéo dài từ năm phút đến hai giờ.
Nó còn được gọi theo nghĩa đen là "nỗi buồn". Vào thế kỷ 17, nhà triết học Baruch Spinoza đã tóm tắt theo cách này: "Sau khi hưởng thụ xong sự khoái lạc thì nỗi buồn lớn lại ập đến".
Nhiều nghiên cứu đã kiểm tra ba giai đoạn đầu tiên của chu kỳ phản ứng tình dục con người (phấn khích, lên đỉnh, cực khoái), nhưng giai đoạn phân giải thường bị bỏ qua.
Điều đó đang bắt đầu thay đổi. Trong một nghiên cứu năm 2015 trên Tạp chí Y học tình dục, gần một nửa số phụ nữ được khảo sát cho biết đã trải qua PCD tại một số thời điểm trong cuộc sống của họ, và khoảng 5% cho biết họ cảm thấy nó thường xuyên trong vòng một tháng qua.
Một nghiên cứu mới khác cho thấy PCD gần như phổ biến ở nam giới. Trong một cuộc khảo sát trực tuyến có 1.208 nam giới tham gia, khoảng 40% cho biết họ đã trải nghiệm PCD trong đời và 4% nói rằng nó sự xuất hiện thường xuyên.
Trong đoạn trích từ cuộc khảo sát, đàn ông thừa nhận rằng, cảm thấy "cảm giác tự ghê tởm" và "rất nhiều sự xấu hổ". Những người khác nói rằng họ đã "khóc như vừa xem xong bộ phim tình cảm" sau khi quan hệ tình dục khiến đối tác lo lắng.
"Những người bị PCD nghĩ rằng họ là người duy nhất trên thế giới có trải nghiệm này, nhưng họ nên biết rằng có nhiều người tương tự, điều này thách thức các nhà nghiên cứu" - Robert Schweitzer, giáo sư tâm lý tại Đại học Công nghệ Queensland, Úc nói.
Về lý do tại sao nó phổ biến ở cả nam giới và phụ nữ, một nghiên cứu về cặp song sinh cho rằng di truyền học có thể đóng vai trò nào đó. PCD cũng thường liên quan đến việc lạm dụng tình dục, chấn thương và rối loạn chức năng tình dục, nhưng chắc chắc không phải luôn luôn như vậy.
Schweitzer cho rằng, PCD là một đỉnh cao của cả hai yếu tố vật lý và tâm lý. Về thể chất, sự cực khoái kích hoạt endorphin và các hormon tốt khác, nhưng prolactin thì ngược lại, dẫn đến sự đấu trang bên trong dữ dội.
Kimberly Resnick Anderson, một nhà trị liệu tình dục có trụ sở tại Los Angeles nói, yếu tố tâm lý cũng là nguyên nhân, vài người có cảm giác xấu hổ và tội lỗi trong quan hệ.
"Chúng ta cần có nhiều cuộc trò chuyện về nam giới và sự gần gũi. Hãy cảm thấy thấy thoải mái, lắng nghe trái tim của bạn bằng cách chờ đợi để ngủ với ai đó. Thay đổi những định kiến về nam giới và giới tính" - Brandon G. Alexander, nhà văn về lối sống nói.
Có nhiều cách để cắt giảm cảm xúc tiêu cực. Nếu bạn đang trong một mối quan hệ, hãy âu yếm người ấy thay vì hướng đến phòng khách để xem tivi. Một nghiên cứu năm 2012 cho thấy, các cặp vợ chồng tham gia vào các cuộc nói chuyện, hôn và âu yếm sau khi giao hợp cho thấy sự hài lòng về tình dục và mối quan hệ lớn hơn.
