Chập choạng tối, chở con gái từ trung tâm dạy võ về nhà, chạy băng qua những con đường nội bộ khá vắng vẻ của quận 8 (TP HCM). Gió đông se lạnh khe khẽ thổi xuyên qua tóc, tôi cho xe chạy chầm chậm hít thở thật sâu để tận hưởng cái không khí dễ chịu hiếm hoi này. Chợt nhóc con ngồi phía sau rỉ vào tai: “Con đói lắm rồi mẹ ơi, về nhanh để ăn cháo gà xé phay đi!”.
Sở dĩ con gái đoán đúng món ăn tối nay là do tôi bắt chước má hồi xưa, mỗi tối cuối tuần thường làm món gì đó ăn thay cơm để bồi bổ cho cả nhà sau một tuần lễ đi học, đi làm mệt nhọc. Những ngày đông lạnh lẽo, món quen thuộc là cháo gà xé phay.
Quê tôi vườn tược mênh mông nên lúc nào má cũng nuôi một bầy gà thả rong. Để nấu cháo gà, má chọn bắt một con gà mái dầu (gà này mập, thịt thơm, có nhiều mỡ nấu cháo sẽ ngon hơn), cắt tiết nhổ lông làm sạch, lóc bớt phần mỡ gà vàng óng để riêng ra. Bắc nồi nước lên đun sôi bỏ một chút muối và vài củ hành tím đập giập giập vào cho nước dùng được thơm hơn, má thả gà vào luộc đến khi gà vừa chín tới thì vớt ra, bỏ vào thau dùng tay xé gà ra thành từng miếng vừa ăn.
Đâm một nắm muối hột và vài trái ớt chín, quậy chung với một muỗng canh đường. Đổ hỗn hợp này vào thau gà xé trộn cho thịt gà thấm đều (đây là bí quyết giúp lúc trộn gỏi không bị ra nhiều nước, vị ngọt của gà không bị mất đi).
Thịt gà xé phay thường trộn gỏi với chuối cây, bắp cải hoặc bắp chuối... Má tôi thì thích trộn gỏi với bắp chuối hơn. Ra vườn bẻ một bắp chuối xiêm đem về lột bớt mấy lớp vỏ già bên ngoài, dùng dao thật bén xắt bắp chuối thành từng sợi mỏng thả vào thau nước lọc có vắt vài miếng chanh để bắp chuối không bị đen, sau đó xả thêm vài lần với nước nữa cho bớt chát rồi vớt ra rổ để ráo. Chuẩn bị một chén nước cốt chanh pha với đường, một củ hành trắng bào mỏng ngâm giấm đường cùng một mớ rau răm xắt nhỏ.
Cho bắp chuối đã xắt và củ hành ngâm vào thau gà xé, rưới nước chanh đường lên trộn đều, gia giảm sao cho vừa ăn rồi trộn vào mớ rau răm cho dậy mùi. Xúc gỏi ra dĩa, tiếp tục rắc thêm mớ rau răm lên là đã có dĩa gỏi gà xé phay nhìn mướt con mắt.
Cháo gà thì rất dễ nấu nhưng mỗi người có một “chiêu” riêng để có được nồi cháo theo đúng gu của gia đình mình. Má tôi hay chọn loại gạo dẻo được vo sạch để ráo nước. Bắc chảo lên bếp, cho phần mỡ gà lấy ra khi nãy vào thắng mỡ tan chảy ra hết, đổ gạo vào rang đến khi hạt gạo hơi ngã vàng rồi cho vào nồi nước luộc gà, nấu cho hạt gạo nở bung ra.
Theo má tôi, cháo gà nấu lỏng mới ngon nên phải canh nước cho khéo, nếu thấy cháo đặc mà thêm nước vào thì nồi cháo sẽ mất ngon. Khi cháo nhừ bỏ đầu hành lá vào rồi nêm nếm cho vừa ăn, múc ra tô rắc hành ngò xắt nhỏ và chút tiêu xay lên.
Những bữa tối mùa đông lạnh lạnh mà xì xụp tô cháo nghi ngút khói, nhắm chút gà ngọt lịm, chút bắp chuối chua ngọt, cay cay thơm mùi rau răm thì còn gì tuyệt vời hơn nữa! Dù là người kén ăn mấy cũng không thể nói lời từ chối, huống chi chị em chúng tôi tuổi ăn tuổi lớn, nên mạnh nào đứa nấy húp rồn rộp. Món cháo gà xé phay mà má tỉ mẩn làm từ chiều, chẳng mấy chốc hết sạch.
...Và thói quen ấy, mãi đến tận bây giờ tôi vẫn duy trì cho gia đình nhỏ của mình.
