Cá chai to hơn cổ tay người lớn, da xám thô, thân dài, đuôi nhọn, đầu tròn to dẹt và hai mắt lồi. Cá chai có nhiều loại, ở cửa biển miền Trung cá chai neo thường được đánh bắt với số lượng nhiều hơn cả.
Không to bằng các loại cá chai khác, cá chai neo giống như cá bống, tuy chỉ nhỉnh hơn gón tay út người lớn nhưng lại được các bà, các chị nội trợ chọn lựa vì chất cá ngon, bổ dưỡng lại chế biến được nhiều món rất “hao cơm”.
Cá chai neo hầu như có quanh năm nhưng rộ nhất vào những tháng hè. Vào dịp này, trong sọt cá của các chị miệt biển tỏa đi bán khắp nơi lại có thêm những rổ chai neo tươi rói.
Vậy là các chị, các bà nội trợ khi đi chợ không bỏ lỡ cơ hội mua vài con về chế biến những món ngon để đẹp lòng chồng con.
Riêng má tôi, mỗi lần mua được cá chai neo tươi ngon, má rất hài lòng, về khoe với cả nhà như một sự may mắn.
Má thường dùng cá chai neo để kho dẻo cay ngọt, cá chín trở màu vàng lợt, thơm lựng, khá bắt cơm cả vào ngày tiết trời nóng hay lạnh. Đơn giản và hấp dẫn phải kể đến món nướng của má, cá vừa chín tới dậy mùi thơm lựng, dễ dàng chinh phục bất kỳ thực khách khó tính nào.
Với món gỏi, má chọn những con cá to, thịt nhiều hơn và tách lấy phần thịt, tỏi giã, ớt, tiêu bột ướp vào, cho tí muối hầm, vắt chanh, trộn, bóp đều. Thịt lợn băm, tôm lột nấu nước lèo, thêm ớt, hành ngò. Khi dùng cho cá vào chén, bóp bánh tráng giòn lên trên rồi chan nước lèo tôm, thịt nóng vào. Ăn gỏi cá chai neo có thêm bia hoặc vài ly rượu gạo thì tuyệt.
Riêng món canh chua cá chai neo, không riêng gia đình tôi mà có lẽ hầu hết ngư dân vùng miệt biển đều thích. Vị chua thanh mát của me đất và cà chua lẫn với vị ngọt bùi nhuốm mùi mặn mòi của biển cả thêm chút tê tê đầu lưỡi bởi vị cay của ớt... hòa quyện nhau tạo nên một món ăn dân dã mà say lòng người.
Cá cắt bỏ đầu và ruột, ướp cùng gia vị tiêu, ớt, hành, nước mắm khoảng mươi lăm phút cho thấm. Phi thơm hành, đổ cá rim đến khi thịt cá thấm thía. Tiếp đó, cho cà chua, nước vào nấu sôi mươi phút thì một mùi thơm thoảng thoảng lan tỏa cả căn bếp nhỏ. Giở nắp nồi, khói bốc nghi ngút, trong đó là những lát cà chua, những chú cá ngụp lặn, sóng sánh trong nước đang sôi sùng sục trông rất vui mắt.
Trước khi tắt bếp, để tăng hương vị thơm ngon nhất thiết phải cho thêm một trái me xanh, vài lá quế hoặc ngò, bát canh sẽ trông hấp dẫn hơn nhưng vẫn giữ nguyên độ thơm, ngọt của cá.
Canh chua cá chai neo của má có mùi vị khá độc đáo. Hương cá hòa quyện với me thơm nhẹ nhàng, thịt cá chín chuyển sang màu trắng, săn chắc,... Có thể gắp cá để riêng ra đĩa dầm nước mắm cá cơm nguyên chất cho thấm rồi ăn sẽ đậm đà hơn.
Nồi canh chua chai neo hấp dẫn nhất khi được thưởng thức vào những buổi chiều tối. Những lúc như thế, cả nhà ngôi quanh nồi canh chua, hít hà cọng rau, từng miếng cá chai neo cay lè lưỡi, cảm nhận giây phút gia đình quây quần là điều tuyệt vời không tả xiết! Nếu ai chưa một lần thưởng thức canh chua cá chai neo thì thật là tiếc.
